H ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΟΔΗΓΟΥ

Τα τροχαία ατυχήματα στη χώρα μας κοστίζουν σε ανθρώπινες ζωές κάθε χρόνο όσο ένα πραξικόπημα ή ένας μικρός εμφύλιος.

Είναι μάλιστα τόσο οικείο το πρόβλημα ώστε έχει τυποποιηθεί και από τα ΜΜΕ σε φράσεις καρμανιόλα, φονική διάβαση, υπερβολική ταχύτητα, ολισθηρότητα του οδοστρώματος, εξέπνευσε κατά τη μεταφορά, ξεκληρίστηκε οικογένεια, φόρος αίματος, τριήμερη έξοδο των εκδρομέων, πόσοι δεν γύρισαν από τις διακοπές τους και άλλα παρόμοια.

Το πρόβλημα είναι ο άνθρωπος.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα αλλά πάντοτε ο πιο αποτελεσματικός είναι να πας στη ρίζα του προβλήματος, την αιτία και να την εκμηδενίσεις. Δεν είναι βέλτιστη λύση ούτε η προστιματική καταστολή, ούτε η δίωξη. Το πρόβλημα είναι κοινωνικό και ο κορυφαίος παράγοντας για την λύση των κοινωνικών προβλημάτων είτε μας αρέσει είτε όχι είναι ο άνθρωπος. Συνεπώς η επίλυση πρέπει να προέρχεται από τους οδηγούς διότι αυτοί είναι που επιλέγουν εκείνη τη συμπεριφορά που είναι επιρρεπής στα δυστυχήματα.

Ο Έλληνας οδηγός Τι μπορεί κανείς να πει για τους Έλληνες οδηγούς και την συμπεριφορά τους. Πόσο μάλλον να προσπαθήσει να βρει να πει κάτι καινούργιο σε αυτούς τους αναγνώστες οι οποίοι καθημερινά οδηγούν στην Ελλάδα και κατά συνέπεια ανήκουν στο μυθικό σύνολο των Ελλήνων οδηγών. Το μόνο που μπορεί κανείς να κάνει, είναι να προσπαθήσει να αιτιολογήσει και να εξηγήσει πως μία κοινωνία ανθρώπων μπορεί να φερθεί τόσο ανεύθυνα και ηλίθια σε μία τόσο απλή δραστηριότητα όπως είναι η οδήγηση, η οποία προκαλεί τόσο πόνο και θάνατο καθημερινά.

Η Ελλάδα, μια χώρα συντηρητική, με υψηλή ομοιογένεια γεγονός που συντελεί στο να είναι η συνολική συμπεριφορά των πολιτών της όμοια. Δεν θα απορήσει κανείς Έλληνας παραδείγματος χάριν εάν όπως οδηγεί δει όλες τις παραβιάσεις του ΚΟΚ σε μια πεντάλεπτη διαδρομή, όταν ακούσει την κόρνα κάποιου αυτοκινήτου τέσσερις θέσεις πίσω σε κόκκινο φανάρι, ή ακόμα και όταν δύο οδηγοί φιλοφρονούν ο ένας τον άλλον με τις πρώτες λέξεις που μαθαίνει κάποιος ξένος με το που πατάει το πόδι του στην Ελλάδα.

Σε τι διαφέρουμε από τους οδηγούς του εξωτερικού; Το μυαλό και ο νους είναι υπεύθυνα για την καθημερινή σφαγή του ΚΟΚ και της σύνεσης. Κάθε ένας έχει την ποιότητα του κοινού νου να συνειδητοποιήσει τους κινδύνους της αναρχικής και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς του. Η οδηγική συμπεριφορά του από την άλλη αποτελεί μία αντίθεση σε σχέση με αυτά που ο κοινός νους αποδέχεται ως λογικά και ασφαλή. Ο Έλληνας δε διαφέρει από τον Ευρωπαίο ή Αμερικανό οδηγό. Όσο και να προσπαθεί να οικειοποιηθεί την μοναδικότητα της επιθετικής οδήγησης, της περιφρόνησης των αρχών και της ανταρσίας στον νόμο είναι μάλλον κοινός με όλους τους άλλους ανθρώπους.

Road rage Ο όρος road rage αναφέρεται σε εκρήξεις οργής και απώλεια ηρεμίας κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Τυπικά παραδείγματα της καθημερινότητάς μας είναι χειρονομίες, η κόρνα και καμιά φορά καταδίωξη και διαπληκτισμός με ή άνευ ξυλοδαρμού. Υπάρχουν δύο τύποι οργής που σχετίζονται με την οδήγηση. Η οργή που αποδίδεται σε επιθετική ερμηνεία αμφισήμαντων γεγονότων, όπως πχ η ερμηνεία ενός τυχαίου κλεισίματος στο δρόμο σαν προσωπική επίθεση που σκοπό έχει από τον άλλο οδηγό την πρόκληση ατυχήματος. Ο δεύτερος τύπος οργής προέρχεται από τον εκνευρισμό ενός οδηγού όταν αυτός θέλει να επιτύχει κάποιο στόχο με την οδήγηση. Όπως πχ η καθυστέρηση ενός οδηγού από έργα όταν αυτός θέλει να προλάβει μία συνάντηση ή στην Ελληνική πραγματικότητα η καθυστέρηση ενός οδηγού από κάποιον πιο αργό στην αριστερή λωρίδα, ενώ αυτός αγωνίζεται με τους εκατοντάδες ίππους του για την βελτίωση του προσωπικού του χρόνου.Στο εξωτερικό έχουν αναλύσει το φαινόμενο της συμπεριφοράς των οδηγών και τη σχέση τους με την πρόκληση ατυχημάτων. Τα τελευταία χρόνια ένας νέος τομέας της ψυχολογίας έχει ασχοληθεί με την ανάλυση της συμπεριφοράς των οδηγών... η ψυχολογία της κυκλοφορίας. Η επιθετική οδήγηση και ο όρος road rage αποτελούν ένα παγκόσμιο φαινόμενο που κοστίζει δισεκατομμύρια Ευρώ και χιλιάδες ζωές κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα η οδήγηση τέτοιου τύπου είναι τόσο συνηθισμένη ώστε τα παραδείγματα που βλέπει κάθε μέρα ο οδηγός πηγαίνοντας στη δουλειά του είναι δεκάδες. Από τις πιο μικρές παραβιάσεις όπως είναι μία παράνομη αναστροφή, έως ένας τυπικός καβγάς με τις δημοφιλείς λέξεις που ένας ξένος μαθαίνει όταν επισκέπτεται για πρώτη φορά τη χώρα μας.

Η συναισθηματική κατάσταση Η επιθετική οδήγηση μπορεί περιφραστικά να περιγραφεί ως οδήγηση υπό την επήρεια συναισθηματικής φόρτισης η οποία έχει σαν αποτέλεσμα συμπεριφορά που οδηγεί σε αύξηση ρίσκου ατυχήματος.

Η συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κίνδυνο. Η συμπεριφορά του μέσου Έλληνα περιλαμβάνει επιθετικότητα αφού όποιος θεωρητικά είναι καλύτερος ή μπορεί να είχε πρόθεση να μας ενοχλήσει είναι και εχθρός, έλλειψη αντίληψης της πραγματικότητας, αντίσταση στην αλλαγή (ουδέν σχόλιο), έλλειψη συναισθηματικής ωριμότητας (όλοι παιδιά είμαστε) και κυνισμό ως προς τις αρχές που εκφράζεται με απαξιωτικούς αμπελοφιλοσοφικούς συνειρμούς του τύπου «δεν υπάρχει κράτος», «Η τροχαία είναι μόνο για να μαζεύει τα πρόστιμα».

Οι λακκούβες ευθύνονται για τα κορναρίσματα στους δρόμους Εδώ θα μπορούσαμε κάλλιστα να υποθέσουμε ότι οι λακκούβες οι οποίες είναι αποτέλεσμα της απουσίας του κράτους εντείνουν την μηδενική αντίληψή μας για την παρουσία αρχών και ενισχύουν την παραβατική συμπεριφορά μας. «Να φτιάξουν πρώτα τις λακκούβες και μετά θα γίνω άνθρωπος.» Οπότε οι λακκούβες ευθύνονται για τα κορναρίσματα στους δρόμους. Είναι ο ρόχθος και το αντιβούισμα της επανάστασης του μέσου Έλληνα στην κατεστημένη ανυπαρξία του κράτους. Ή μήπως είναι μια συνηθισμένη νευρόσπαστη αντίδραση του μέσου απογοητευμένου Έλληνα που διαπιστώνει ότι η ζωή του είναι χάλια και στάσιμη, και προσπαθεί να μεταθέσει την ευθύνη στους άλλους... τουλάχιστον στο φανάρι.

Ο Έλληνας αρέσκεται στο να πιστεύει ότι είναι ένα εξωτικό είδος και περηφανεύεται που ο υπόλοιπος κόσμος τρίβει τα μάτια του με αυτά που έχει επιτύχει. Νομίζει ότι για την ψυχική του υγεία χρειάζεται ένα βαθμό ελευθερίας στην συμπεριφορά του που αγγίζει τα όρια του εγκλήματος και είμαστε όλοι τόσο συνδεδεμένοι με την ιδέα της «γλυκιάς αναρχίας», που δεν κράζουμε ούτε κατακρίνουμε τα λάθη μας. Αυτοδιοικούμαστε λοιπόν, επαναλαμβάνοντας και διαιωνίζοντας την παρανοϊκή συμπεριφορά μας, με οποιοδήποτε κόστος.