.«Γράφω αφορισμούς για να καθησυχάσω τον εαυτό μου. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, το μειώνω ανάγοντάς το σε κάτι σταθερό που με ξεπερνάει.»
Ρολάν Μπαρτ
Στις 21 Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Ασφάλεια των Μεταφορών (ETSC) δημοσιοποίησε τον απολογισμό της Δεκαετίας Δράσης 2001 – 2010 για τον περιορισμό κατά 50% των θανάτων από τροχαία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος δυστυχώς δεν επετεύχθη, η μείωση έφτασε στο 43%, πράγμα όμως αρκετά σημαντικό δεδομένου ότι δεν υπήρχε κανένα δεσμευτικό πλαίσιο για τις χώρες μέλη.
Μια συστηματική ανάλυση των αποτελεσμάτων και των πολιτικών που ακολουθήθηκαν, ιδίως στις χώρες όπου υπήρξε ουσιαστική πρόοδος, είναι αναγκαία αν θέλουμε να ανοίξουμε μια συζήτηση που θα οδηγήσει στο δραστικό περιορισμό των τροχαίων συγκρούσεων και των θυμάτων τους και στη χώρα μας. Δυστυχώς όμως το ζήτημα δεν φαίνεται να απασχολεί κανένα «δικό μας» πολιτικό ή υπηρεσιακό «αρμόδιο» φορέα.
Πέρασαν δύο μήνες αλλά η ανακοίνωση του ETSC δεν έτυχε κανενός σχολιασμού…
Στο τέλος της δεκαετίας η Ελλάδα βρέθηκε στη χειρότερη θέση ανάμεσα σε 29 χώρες με 113 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων με μέσο ευρωπαϊκό όρο τους 62.
Συγκριτικά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκεται σε χειρότερη θέση απ’ ό,τι το 2001. Η μείωση που εμφάνισε η Ελλάδα είναι από τις μικρότερες στην Ευρώπη (32% το 2010 σε σχέση με το 2001). Αυτός που κυκλοφορεί στην Ελλάδα έχει διπλάσιες πιθανότητες απ’ ό,τι ο «μέσος Ευρωπαίος» και τετραπλάσιες απ’ ό,τι ο κάτοικος της Σουηδίας να χάσει τη ζωή του στο δρόμο.
Κανείς «αρμόδιος» δεν εμφανίστηκε έστω για να επαναλάβει την κενολογία για κάποιο φως στην άκρη του τούνελ. Προφανώς οι αριθμοί και οι δείκτες που ανακοινώθηκαν στη χώρα μας θεωρούνται κάτι το φυσιολογικό.
Είδηση υπό προϋποθέσεις
Στα πλαίσια αυτής της φυσιολογικότητας μέσα σε δυο εβδομάδες στις αρχές Ιουλίου είδαμε: στην Κρίτσα Λασιθίου ένα δίχρονο αγοράκι (δίδυμο), να χάνει τη ζωή του χτυπημένο από ΙΧ που οδηγούσε η μητέρα του, λίγες μέρες μετά στο Κιλκίς άλλος δίχρονος να χάνεται από τρακτέρ που έθεσε σε κίνηση ο οκτάχρονος αδελφός του. Στην Κομοτηνή, εννέα άνθρωποι, μετανάστες -ανάμεσα τους τρία παιδιά- να καρατομούνται μέσα σε ένα Audi που απογειώθηκε στην Εγνατία οδό μπερδεύοντας την με τον δρόμο προς την Ελευθερία. Στο Κιλκίς ξανά τρεις άνθρωποι από τη Σερβία (ένα 11χρονο αγόρι, η μητέρα και ο παππούς του) που ξεκινούσαν τις διακοπές τους, δέκα λεπτά αφού πέρασαν τα σύνορα να χάνουν τη ζωή τους μετά από μετωπική στην οποία χάθηκε και ο έλληνας οδηγός του απέναντι αυτοκινήτου (μοναδικός «διασωθείς» ο οδηγός – πατέρας). Τέλος, και φυσικά δεν θα είναι το τελευταίο, στο Ηράκλειο, τετραμελής οικογένεια με δυο παιδιά 15 και 11 χρονών χάθηκε μέσα σε Mercedes με οδηγό την μητέρα.
Αυτά από τα λίγα που δημοσιεύονται στον Τύπο, μια και ο θάνατος από τροχαίο δεν αποτελεί πλέον είδηση ή είναι είδηση υπό προϋποθέσεις. Και όταν οι προϋποθέσεις υπάρχουν, οι τίτλοι δεν μπορεί παρά να είναι «Τραγωδία στο Λασίθι», «και δεύτερη τραγωδία στο Κιλκίς», «νέα τραγωδία στην Θράκη», «Τραγωδία και πάλι στην άσφαλτο»…
Ένα θέατρο του δρόμου
Οι δραστικές περικοπές του ΥΠΠΟΤ (χορηγός του ράλι Ακρόπολις!) στους θιάσους που παραδοσιακά κάθε καλοκαίρι περιοδεύουν στην ελληνική περιφέρεια δεν σήμανε όπως φαίνεται τελικά και την ελάττωση των τραγωδιών που ανεβάστηκαν. Το κενό ήρθαν να καλύψουν, χωρίς αμοιβή, αυτοσχέδιοι θίασοι. Ένα θέατρο του δρόμου που εμφανίζεται μια εδώ και μια εκεί με την παρουσία του κλασικού ευρήματος της τραγωδίας, του «από μηχανής θεού», του «διαβόλου με μηχανή», του αυτοκινήτου, μια παράσταση χωρίς εισιτήριο και με αίμα, πολύ αίμα και πόνο που έγινε απαραίτητο στοιχείο της πολιτισμικής μας ταυτότητας. Μια παράσταση που επαναλαμβάνεται αέναα χωρίς κανένα παιδευτικό χαρακτήρα.
Η τραγικότητα των συμβάντων που αναφέρθηκαν είναι προφανής. Προφανής είναι επίσης και η αμηχανία για το τι θα σημάνουν αυτά τα γεγονότα για το σύνολο των εμπλεκομένων όταν τα συμβάντα αυτά έχουν και ενδοοικογενειακό χαρακτήρα. Ένα θανατηφόρο τροχαίο αποτελεί μια ανατροπή βίαιη και αιφνιδιαστική που συνήθως (μια και τα περισσότερα θύματα είναι νέοι) ανατρέπει και τη φυσική σειρά της απώλειας. Τα αποτελέσματα είναι τρομακτικά όχι μόνο γι αυτούς που έφυγαν.
Πώς μέσα σε μια τέτοια απελπισία θα μπορέσουν να συν-υπάρξουν άνθρωποι όταν μαζί με την σχέση θύματος θύτη ή απωλεσθέντος – διασωθέντος συνυπάρχει γονεϊκή ή αδερφική σχέση;
Δυστυχώς επειδή η Ελλάδα βρίσκεται στην πρωτοπορία των τροχαίων, η ελληνική οικογένεια αποτελεί υλικό για να μελετηθούν άγνωστες πτυχές των ανθρωπίνων ιδιοτήτων και δυνατοτήτων. Γιατί αυτά που απαριθμήσαμε δεν συνέβησαν εκτάκτως ένα 15θήμερο του Ιουλίου, είναι η μόνιμη αναπαραγόμενη, αποκρυβόμενη βαρβαρότητα μας.
Καθαγιασμένο όπλο μαζικής καταστροφής
Θά ‘ταν αστείο να περιμένει κανείς από την ελληνική πολιτεία να εκθέσει σκέψεις ή να πάρει πρωτοβουλίες για όλα αυτά. Δομημένη πάνω στη συγκάλυψη και τη συνενοχή αποτελεί ακριβώς το εργαλείο εκείνο που απλώνει το χαλί για να καλύπτει κάθε ενοχλητική λεπτομέρεια.
Το αυτοκίνητο σαν νόμιμο και καθαγιασμένο όπλο μαζικής καταστροφής βάζει τη δικιά του σφραγίδα στην ιστορία της βίας.
Το ζήτημα της ασφάλειας στις μετακινήσεις δυστυχώς δεν μπορεί να τεθεί στη χώρα μας παρά μόνο σαν ζήτημα αυτοάμυνας, αυτοσεβασμού και αλληλεγγύης. Επειδή όμως στο δίκτυο της κυκλοφορίας κανείς δεν είναι μόνος του, μια τέτοια προσπάθεια δεν παραπέμπει στο μύθο του Σίσυφου; Αναμφίβολα, αλλά δεν μας μένει άλλος δρόμος. Ο Αλμπέρ Καμί, συγγραφέας του σχετικού δοκιμίου για το παράλογο, που κι ο ίδιος έχασε τη ζωή του σε τροχαίο είχε πει: «Τίποτα δεν είναι πιο συγκλονιστικό από το θάνατο ενός παιδιού, και τίποτα πιο παράλογο από το θάνατο σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα». Εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα, αν θα επιμένουμε τίποτα να μη μας συγκλονίζει και τίποτα να μη μας φαίνεται παράλογο.
Γιώργος Κουβίδης, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα» soste.gr@gmail.com
ΥΓ. Ο Ρ. Μπαρτ και ο Α. Καμί έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία εγκλήματα, πεζός ο πρώτος επιβάτης ΙΧ ο δεύτερος.
Δημοσιεύτηκε στην ΕΠΟΧΗ, Κυριακή, 18 Σεπτεμβρίου 2011
Στο τέλος της δεκαετίας η Ελλάδα βρέθηκε στη χειρότερη θέση ανάμεσα σε 29 χώρες με 113 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων με μέσο ευρωπαϊκό όρο τους 62.
Συγκριτικά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκεται σε χειρότερη θέση απ’ ό,τι το 2001. Η μείωση που εμφάνισε η Ελλάδα είναι από τις μικρότερες στην Ευρώπη (32% το 2010 σε σχέση με το 2001). Αυτός που κυκλοφορεί στην Ελλάδα έχει διπλάσιες πιθανότητες απ’ ό,τι ο «μέσος Ευρωπαίος» και τετραπλάσιες απ’ ό,τι ο κάτοικος της Σουηδίας να χάσει τη ζωή του στο δρόμο.
Κανείς «αρμόδιος» δεν εμφανίστηκε έστω για να επαναλάβει την κενολογία για κάποιο φως στην άκρη του τούνελ. Προφανώς οι αριθμοί και οι δείκτες που ανακοινώθηκαν στη χώρα μας θεωρούνται κάτι το φυσιολογικό.
Είδηση υπό προϋποθέσεις
Στα πλαίσια αυτής της φυσιολογικότητας μέσα σε δυο εβδομάδες στις αρχές Ιουλίου είδαμε: στην Κρίτσα Λασιθίου ένα δίχρονο αγοράκι (δίδυμο), να χάνει τη ζωή του χτυπημένο από ΙΧ που οδηγούσε η μητέρα του, λίγες μέρες μετά στο Κιλκίς άλλος δίχρονος να χάνεται από τρακτέρ που έθεσε σε κίνηση ο οκτάχρονος αδελφός του. Στην Κομοτηνή, εννέα άνθρωποι, μετανάστες -ανάμεσα τους τρία παιδιά- να καρατομούνται μέσα σε ένα Audi που απογειώθηκε στην Εγνατία οδό μπερδεύοντας την με τον δρόμο προς την Ελευθερία. Στο Κιλκίς ξανά τρεις άνθρωποι από τη Σερβία (ένα 11χρονο αγόρι, η μητέρα και ο παππούς του) που ξεκινούσαν τις διακοπές τους, δέκα λεπτά αφού πέρασαν τα σύνορα να χάνουν τη ζωή τους μετά από μετωπική στην οποία χάθηκε και ο έλληνας οδηγός του απέναντι αυτοκινήτου (μοναδικός «διασωθείς» ο οδηγός – πατέρας). Τέλος, και φυσικά δεν θα είναι το τελευταίο, στο Ηράκλειο, τετραμελής οικογένεια με δυο παιδιά 15 και 11 χρονών χάθηκε μέσα σε Mercedes με οδηγό την μητέρα.
Αυτά από τα λίγα που δημοσιεύονται στον Τύπο, μια και ο θάνατος από τροχαίο δεν αποτελεί πλέον είδηση ή είναι είδηση υπό προϋποθέσεις. Και όταν οι προϋποθέσεις υπάρχουν, οι τίτλοι δεν μπορεί παρά να είναι «Τραγωδία στο Λασίθι», «και δεύτερη τραγωδία στο Κιλκίς», «νέα τραγωδία στην Θράκη», «Τραγωδία και πάλι στην άσφαλτο»…
Ένα θέατρο του δρόμου
Οι δραστικές περικοπές του ΥΠΠΟΤ (χορηγός του ράλι Ακρόπολις!) στους θιάσους που παραδοσιακά κάθε καλοκαίρι περιοδεύουν στην ελληνική περιφέρεια δεν σήμανε όπως φαίνεται τελικά και την ελάττωση των τραγωδιών που ανεβάστηκαν. Το κενό ήρθαν να καλύψουν, χωρίς αμοιβή, αυτοσχέδιοι θίασοι. Ένα θέατρο του δρόμου που εμφανίζεται μια εδώ και μια εκεί με την παρουσία του κλασικού ευρήματος της τραγωδίας, του «από μηχανής θεού», του «διαβόλου με μηχανή», του αυτοκινήτου, μια παράσταση χωρίς εισιτήριο και με αίμα, πολύ αίμα και πόνο που έγινε απαραίτητο στοιχείο της πολιτισμικής μας ταυτότητας. Μια παράσταση που επαναλαμβάνεται αέναα χωρίς κανένα παιδευτικό χαρακτήρα.
Η τραγικότητα των συμβάντων που αναφέρθηκαν είναι προφανής. Προφανής είναι επίσης και η αμηχανία για το τι θα σημάνουν αυτά τα γεγονότα για το σύνολο των εμπλεκομένων όταν τα συμβάντα αυτά έχουν και ενδοοικογενειακό χαρακτήρα. Ένα θανατηφόρο τροχαίο αποτελεί μια ανατροπή βίαιη και αιφνιδιαστική που συνήθως (μια και τα περισσότερα θύματα είναι νέοι) ανατρέπει και τη φυσική σειρά της απώλειας. Τα αποτελέσματα είναι τρομακτικά όχι μόνο γι αυτούς που έφυγαν.
Πώς μέσα σε μια τέτοια απελπισία θα μπορέσουν να συν-υπάρξουν άνθρωποι όταν μαζί με την σχέση θύματος θύτη ή απωλεσθέντος – διασωθέντος συνυπάρχει γονεϊκή ή αδερφική σχέση;
Δυστυχώς επειδή η Ελλάδα βρίσκεται στην πρωτοπορία των τροχαίων, η ελληνική οικογένεια αποτελεί υλικό για να μελετηθούν άγνωστες πτυχές των ανθρωπίνων ιδιοτήτων και δυνατοτήτων. Γιατί αυτά που απαριθμήσαμε δεν συνέβησαν εκτάκτως ένα 15θήμερο του Ιουλίου, είναι η μόνιμη αναπαραγόμενη, αποκρυβόμενη βαρβαρότητα μας.
Καθαγιασμένο όπλο μαζικής καταστροφής
Θά ‘ταν αστείο να περιμένει κανείς από την ελληνική πολιτεία να εκθέσει σκέψεις ή να πάρει πρωτοβουλίες για όλα αυτά. Δομημένη πάνω στη συγκάλυψη και τη συνενοχή αποτελεί ακριβώς το εργαλείο εκείνο που απλώνει το χαλί για να καλύπτει κάθε ενοχλητική λεπτομέρεια.
Το αυτοκίνητο σαν νόμιμο και καθαγιασμένο όπλο μαζικής καταστροφής βάζει τη δικιά του σφραγίδα στην ιστορία της βίας.
Το ζήτημα της ασφάλειας στις μετακινήσεις δυστυχώς δεν μπορεί να τεθεί στη χώρα μας παρά μόνο σαν ζήτημα αυτοάμυνας, αυτοσεβασμού και αλληλεγγύης. Επειδή όμως στο δίκτυο της κυκλοφορίας κανείς δεν είναι μόνος του, μια τέτοια προσπάθεια δεν παραπέμπει στο μύθο του Σίσυφου; Αναμφίβολα, αλλά δεν μας μένει άλλος δρόμος. Ο Αλμπέρ Καμί, συγγραφέας του σχετικού δοκιμίου για το παράλογο, που κι ο ίδιος έχασε τη ζωή του σε τροχαίο είχε πει: «Τίποτα δεν είναι πιο συγκλονιστικό από το θάνατο ενός παιδιού, και τίποτα πιο παράλογο από το θάνατο σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα». Εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα, αν θα επιμένουμε τίποτα να μη μας συγκλονίζει και τίποτα να μη μας φαίνεται παράλογο.
Γιώργος Κουβίδης, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα» soste.gr@gmail.com
ΥΓ. Ο Ρ. Μπαρτ και ο Α. Καμί έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία εγκλήματα, πεζός ο πρώτος επιβάτης ΙΧ ο δεύτερος.
Δημοσιεύτηκε στην ΕΠΟΧΗ, Κυριακή, 18 Σεπτεμβρίου 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου