«Αξιότιμε κύριε Περιφερειάρχη,
Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,
Η ΕΥΘΥΤΑ – ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΡΟΔΟΥ σας απευθύνει την παρούσα  επιστολή-έκκληση για προσωπική εμπλοκή σε θέματα οδικής ασφάλειας. Η Δωδεκάνησος εντάσσεται στο χάρτη υψηλής επικινδυνότητας, αφού στατιστικά τα θανατηφόρα ατυχήματα εξακολουθούν να βρίσκονται πολύ ψηλά. Εξάλλου σε έρευνα γνώμης οι επισκέπτες μας τοποθετούν διαχρονικά την οδική ασφάλεια στις πρώτες θέσεις δυσαρέσκειας (Δρ. Μιχαήλ Νικολαράκης, Νικόλαος Γιανναράκης, 2015).
Παρότι γίνονται κατά καιρούς βελτιωτικές επισημάνσεις, κάθε προσπάθεια χάνεται στη δαιδαλώδη δομή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι αρμόδιοι υπάλληλοι δείχνουν, συνήθως, κατανόηση, αλλά με  ανεκπλήρωτες υποσχέσεις μας αποπροσανατολίζουν.  Θεωρούμε, λοιπόν, αναγκαία την προσωπική σας εμπλοκή στο θέμα με δεδομένο ότι όλοι έχουμε την ειλικρινή πρόθεση να συμβάλουμε στον τομέα αυτό. Αντιλαμβανόμαστε βέβαια ότι λόγω οικονομικής κρίσης οι απαραίτητοι πόροι που διαθέτετε είναι περιορισμένοι.  Μπορούν όμως να γίνουν σημαντικές διορθωτικές παρεμβάσεις και μάλιστα με εξοικονόμηση πόρων όπως για παράδειγμα  η σχεδίαση διαβάσεων πεζών σύμφωνα με τις υπάρχουσες προδιαγραφές.
Παρατηρείται ότι οι ελληνικές προδιαγραφές παρουσιάζουν γενικά ασάφεια σε κάποια χαρακτηριστικά μεγέθη, και ειδικά όσον αφορά το πάχος των γραμμών και τη διάταξη των διακεκομμένων λωρίδων, αφήνοντας την επιλογή στην κρίση του μελετητή. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν διαμορφωθεί στη Ρόδο διαγραμμίσεις μεταβλητών γεωμετρικών στοιχείων σε παρόμοιες μεταξύ τους οδούς. Πέραν αυτού διαπιστώνεται ότι το σύνολο της οριζόντιας σήμανσης (δηλ. διαγραμμίσεις) σε όλο το οδικό δίκτυο του νησιού είναι σε επιεικώς απαράδεκτη κατάσταση, είτε λόγω λανθασμένης σχεδίασης, είτε λόγω περιορισμένου χρόνου ζωής των χρησιμοποιούμενων υλικών.
Δυστυχώς, η ελληνική νομοθεσία δεν καλύπτει πλήρως τις απαιτήσεις οριζόντιας σήμανσης στο οδικό δίκτυο. Περιορίζεται σε προδιαγραφές υλικών και βασικές οδηγίες σχεδίασης, χωρίς λεπτομέρειες, όπως π.χ. προδιαγραφές φωτισμού διασταυρώσεων ή διαβάσεων πεζών. Έτσι, αναγκαστικά ανατρέξαμε και σε ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Το χρώμα των διαγραμμίσεων είναι λευκό, κίτρινο ή κυανό, ενώ στο εξωτερικό χρησιμοποιείται κατά περίπτωση και το κόκκινο. Στην Ελλάδα το χρώμα που εφαρμόζεται στην πλειοψηφία των διαγραμμίσεων είναι το λευκό. Κίτρινο και κυανό εφαρμόζονται κυρίως σε διαγραμμίσεις που σχετίζονται µε έλεγχο στάθμευσης.
Οι βαφές είναι σχεδόν το μοναδικό υλικό διαγράμμισης που εφαρμόζεται στον ελληνικό χώρο, λόγω του χαμηλού κόστους και της ευχρηστίας τους. Το βασικό τους μειονέκτημα είναι η χαμηλή ορατότητα σε βροχή, ιδίως τη νύχτα. Ένα ακόμη σοβαρό μειονέκτημα των βαφών είναι και ο περιορισμένος χρόνος ζωής των 6-12 μηνών, ιδιαίτερα κάτω από βαριά κυκλοφορία. Συνιστώνται, επομένως, για διαγράμμιση οδών χαμηλής κυκλοφορίας, και για οριογραμμές. Προτείνεται η αντικατάστασή τους με θερμοπλαστικά και ψυχροπλαστικά υλικά που είναι ουσιαστικά η νέα τάση σχετικά με τα υλικά των διαγραμμίσεων, υποσκελίζοντας τις βαφές που μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται ευρέως.
Σε αυτή μας την επικοινωνία θα επικεντρωθούμε στις διαβάσεις πεζών τύπου “Zebra”, διότι θεωρούμε ότι,  αποτελεί σημαντικό θέμα ασφάλειας των πολιτών και συγκεντρώνει τα πλέον αρνητικά σχόλια των επισκεπτών για τον τόπο μας.
Α) Σύμφωνα, λοιπόν, με την ελληνική νομοθεσία, το διάστημα μεταξύ των ραβδώσεων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο µε το πλάτος των γραμμών και όχι μεγαλύτερο από το διπλάσιό του. Το πλάτος μιας τέτοιας γραμμής και ενός κενού μαζί πρέπει να είναι μεταξύ 80 και 140 εκ. Ως ελάχιστο πλάτος της διαβάσεως συνιστώνται για τις µεν οδούς µε όριο ταχύτητας μέχρι 60 χιλ/ώρα τα 2,5 μέτρα, για τις δε οδούς µε όριο ταχύτητας μεγαλύτερο από 60 χιλ/ώρα, τα 4,0 μέτρα.
Στην Ευρώπη, να σημειωθεί, δεν επιτρέπεται χάραξη διάβασης πεζών σε οδούς με όριο ταχύτητας μεγαλύτερο των 50 χιλ/ώρα ενώ το πλάτος διάβασης πεζών ορίζεται στα 4 μέτρα και το ελάχιστο στα 3 μέτρα. Το πλάτος κάθε λωρίδας πρέπει να είναι 50 εκ. και το διάστημα μεταξύ τους επίσης 50 εκ.
Στις διαβάσεις η σύνδεση της στάθμης του πεζοδρομίου με την στάθμη του οδοστρώματος γίνεται με σκάφες, πλάτους τουλάχιστον 1.50μ, των οποίων η αρχή και το τέλος είναι χαρακτηρισμένες με λωρίδα επισήμανσης ώστε να προειδοποιούνται τα άτομα με προβλήματα στην όραση.


Προδιαγραφές διάβασης στη Γερμανία
Η διαγράμμιση διάβασης πεζών απαιτεί την έγκαιρη αναγνώριση της από τον οδηγό και μια επαρκή οπτική σχέση μεταξύ πεζού και οδηγού.
Όπου το όριο ταχύτητας είναι 50Km/h η διάβαση πρέπει να είναι αναγνωρίσιμη στον οδηγό σε απόσταση 100m
ΟΡΙΟ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
ΔΙΑΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΟΔΗΓΟ
50 χιλ/ώρα
30 χιλ/ώρα
100 μέτρα
50 μέτρα

 Όταν σταματημένα οχήματα, δέντρα και άλλα εμπόδια στο δρόμο περιορίζουν την ορατότητα, λαμβάνονται μέτρα, όπως διεύρυνση του πλάτους διάβασης (> 3m), ειδικός φωτισμός, επιλογή χρωμάτων (κόκκινο, κίτρινο) μεταξύ των λωρίδων, και άλλα ώστε να διασφαλίζονται οι πεζοί (βλ. εικόνα 1).
Εικόνα 1 : Ειδικός σχεδιασμός διαβάσεων για την έγκαιρη αναγνώρισή τους από οδηγούς


Επανάληψη επάνω στο οδόστρωµα σήµατος πινακίδας                         Χρήση χρωμάτων

Β) Οι διαβάσεις πεζών πρέπει να διαμορφώνονται κάθε 100 m τουλάχιστον.
Παρ’ όλα αυτά στη Ρόδο, στη λεωφόρο Ηρακλειδών, στο ύψος του «Mira Mare», για παράδειγμα, εντοπίζονται 3 διαβάσεις πεζών σε απόσταση μικρότερη των 20 μέτρων με αντικανονικές διαστάσεις (βλέπε εικόνα 2)


Εικόνα 2: Διαγραμμίσεις διαβάσεων πεζών στο ύψος του Mira Mare.  
Όταν το πλάτος του οδοστρώματος είναι μεγαλύτερο από 12 μέτρα (8,5 μέτρα στη Γερμανία) ή το είδος της κυκλοφορίας το επιβάλλει, πρέπει να κατασκευάζονται νησίδες με πλάτος τουλάχιστον 1.50 μέτρο (εικόνα 3). Καλό παράδειγμα διάβασης πεζών στη Ρόδο, αυτή που βρίσκεται μπροστά από το ναό του Αγίου Φραγκίσκου, στη λεωφόρο Δημοκρατίας.


Εικόνα 3: Νησίδα σε διάβαση πεζών
Νησίδες με πλάτος μικρότερο των 3 μέτρων στα σημεία των διαβάσεων πρέπει να διακόπτονται, για πλάτος ίσο με το πλάτος των διαβάσεων και οπωσδήποτε όχι μικρότερο από 2.5μέτρων, ώστε η διάβαση από το ένα πεζοδρόμιο στο άλλο να γίνεται ισόπεδα.
Το ύψος  εμποδίου κατακόρυφης σήμανσης (πινακίδες κλπ) στα πεζοδρόμια πρέπει να υπερβαίνει τα 2,20μέτρα (εικόνα 4).


 Εικόνα 4: Σωστή τοποθέτηση εμποδίων                                  Φωτεινή πινακίδα διάβασης πεζών
Γ) Ποτέ δεν σχεδιάζονται διαβάσεις πεζών μπροστά σε στάσεις  λεωφορείων
Πάγια τακτική των αρμόδιων της Περιφέρειας σε όλους τους οδικούς άξονες, όπως φαίνεται στην εικόνα 5 είναι να σχεδιάζουν διαβάσεις πεζών ακριβώς  μπροστά σε στάσεις λεωφορείων. Έτσι, οι οδηγοί δεν γνωρίζουν αν οι πεζοί περιμένουν το λεωφορείο ή επιθυμούν να διασταυρώσουν το οδόστρωμα.  Οι διαβάσεις πρέπει να τοποθετούνται αρκετά πριν τις στάσεις, ώστε να μην εμποδίζεται η ορατότητα του οδηγού από τυχόν σταματημένο λεωφορείο (εικόνα 6). Τοποθέτηση διάβασης μετά τη στάση επιτρέπεται μόνο αν διαχωριστική νησίδα ή άλλο εμπόδιο δεν επιτρέπει την προσπέραση λεωφορείου από όχημα.

                        


Εικόνα 5: Διαγραμμίσεις διαβάσεων πεζών μπροστά σε στάσεις λεωφορείων στη λεωφόρο Ηρακλειδών
Εικόνα 6: Προτεινόμενη τοποθέτηση και διαγράμμιση διαβάσεων για αποφυγή περιορισμού ορατότητας οδηγού.

Δ) Πλησίον της περιοχής διάβασης, εκτός της σήμανσης για ύπαρξη διάβασης, πρέπει να τοποθετείται, σε απόσταση μεταξύ 30 και 50 μέτρων, σήμανση απαγόρευσης προσπέρασης οχήματος.

Ε) Οι διαβάσεις πρέπει να φωτίζονται, ώστε οι πεζοί να είναι ορατοί και από τις δύο κατευθύνσεις. Επίσης πρέπει να εξασφαλίζεται η ορατότητα της σήμανσης διαβάσεων τη νύχτα. Ο φωτισμός των διαβάσεων πραγματοποιείται σύμφωνα με DIN 50445 και DIN 67 5236.
Συμπληρωματικά σας επισυνάπτουμε προτάσεις, προς κρίση, βέβαια, των ειδικών επιστημόνων της υπηρεσίας σας, για βελτίωση ορισμένων κακώς κείμενων στοιχείων στο οδικό μας δίκτυο.


ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ 5:Πρότυπο σχεδίασης διάβασης πεζών με αφαίρεση δυνατότητας στάθμευσης οχημάτων επί της διάβασης

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΛΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ: ΚΥΚΛΙΚΟΙ ΚΟΜΒΟΙ  - ΝΗΣΙΔΕΣ



Προφανώς, κύριε Περιφερειάρχη και κύριε Δήμαρχε, ο δρόμος για μεταρρυθμίσεις είναι δύσκολος, αλλά δεν υπάρχει άλλος. Απαιτείται μεγάλη προσπάθεια από τον καθένα μας, όπως αλλαγή νοοτροπίας με πρόταξη του δημοσίου συμφέροντος έναντι του ατομικού και  συνεργασία πολιτών και εποπτικών/κανονιστικών αρχών.
Για την εκπαίδευση των νέων, επιβάλλεται η ανάπτυξη οργανωμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων κυκλοφοριακής αγωγής και οδικής ασφάλειας στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Δεν υπάρχει χώρος για αντιπαλότητες, σκοπιμότητες και προσωπικά – κακώς εννοούμενα – συμφέροντα.  Ας μην ξεχνάμε ότι η Ρόδος, ως τουριστικός προορισμός, φιλοξενεί στους δρόμους και στα πεζοδρόμιά της χιλιάδες ευρωπαίων πολιτών, που έχουν διαφορετική οδική συμπεριφορά, αναγνωρίζοντας ότι το αυτοκίνητο είναι δευτερεύουσας σημασίας μέσα σε κατοικημένη περιοχή. Ας μην ξεχνάμε επίσης, ότι μεταξύ των βασικών στόχων της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η στήριξη κάθε προσπάθειας που προάγει την ασφάλεια πεζών και οδηγών και συμβάλει στην ανάπτυξη της  χώρας μας.
Είμαστε πάντα στη διάθεσή σας για να συνδράμουμε τις προσπάθειες σας για οδική ασφάλεια.»
Για τον Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος νήσου Ρόδου
Για την ΕΥΘΥΤΑ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΡΟΔΟΥ
Ο Πρόεδρος
Κουλούμπρης Μιχάλης
Η Πρόεδρος


Καρύδη Ελένη