Αλκοόλ και οδήγηση

Όρια αλκοόλ στην Ευρώπη ανά χώρα

Ο πίνακας παρακάτω περιέχει το όριο αλκοόλ σε γραμμάρια / λίτρο αίματος (μέθοδος αιμοληψίας) για χώρες της Ευρώπης για τρεις κατηγορίες οδηγών, νέοι οδηγοί, επαγγελματίες οδηγοί και οδηγοί επιβατικών ή δικύκλων που δεν είναι νέοι οδηγοί.

Χώρα	Βασικό	Επαγγελματίες οδηγοί	Νέοι οδηγοί
Αυστρία	0.5	0.1	0.1
Βέλγιο	0.5	0.2	0.2
Βουλγαρία	0.5	0.5	0.5
Κροατία	0.5	0.0	0.0
Κύπρος	0.2	0.2	0.2
Δημοκρατία της Τσεχίας	0.0	0.0	0.0
Δανία	0.5	0.5	0.5
Εσθονία	0.2	0.2	0.2
Φιλανδία	0.5	0.5	0.5
Γαλλία	0.5	0.5 (0.2 οδηγοί λεωφορείων)	0.2
Γερμανία	0.5	0.0	0.0
Ελλάδα	0.5	0.2	0.2
Ουγγαρία	0.0	0.0	0.0
Ιρλανδία	0.5	0.2	0.2
Ιταλία	0.5	0.0	0.0
Λετονία	0.5	0.5	0.2
Λιθουανίας	0.4	0.0	0.0
Λουξεμβούργο	0.5	0.2	0.2
Μάλτα	0.8	0.8	0.8
Ολλανδία	0.5	0.5	0.2
Πολωνία	0.2	0.2	0.2
Πορτογαλία	0.5	0.2	0.2
Ρουμανία	0.0	0.0	0.0
Σλοβακία	0.0	0.0	0.0
Σλοβενία	0.5	0.0	0.0
Ισπανία	0.5	0.3	0.3
Σουηδία	0.2	0.2	0.2
Ηνωμένο Βασίλειο	0.8	0.8	0.8
Ελβετία	0.5	0.1	0.1

Τι είναι το BAC

Γενικά οι παραπάνω αριθμοί δεν είναι κατανοητοί από τους περισσότερους οδηγούς και το κριτήριο για το πόσο αλκοόλ μπορούνε να καταναλώσουν είναι το αν «νιώθουν καλά».

Για την μέτρηση του ποσοστού αλκοόλ στο αίμα δημιουργήθηκε μία μονάδα μέτρησης το BAC (Body Alkool Concentration) και είναι το μέτρο της ποσότητας του αλκοόλ στο αίμα ενός ατόμου επί της %.

Ο ακριβής χρόνος που χρειάζεται κάθε σώμα για να απορροφήσει το αλκοόλ διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Δεν υπάρχουν ελαφριά και βαριά ποτά.

Τα αλκοολούχα ποτά σερβίρονται σε διάφορα μεγέθη ποτηριών, μπουκαλιών κλπ.

Σημασία έχει τι ποσότητα αλκοόλ λαμβάνουμε, καταναλώνοντας ένα αλκοολούχο ποτό και όχι την  ποσότητα του υγρού που καταναλώνουμε.
Ο υπολογισμός είναι ανάλογος της περιεκτικότητας του ποτού σε αλκοόλ και της ποσότητας που καταναλώνεται.  

1 μονάδα αλκοόλ (μερίδα) ισοδυναμεί με 8 γραμμάρια καθαρού αλκοόλ.

Παράδειγμα:  Για ένα μεγάλο μπουκάλι μπύρας (500 ml) με περιεκτικότητα σε αλκοόλ 5%

Μονάδες αλκοόλ= 5 x 500 / 1000= 2,5 bac ή 2,5 Χ 8 = 20 gr αλκοόλης

Μέτρο κατανάλωσης

Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, η ποσότητα αλκοόλ που συστήνεται είναι 1 ποτό ημερησίως για τις γυναίκες και 2 για τους άντρες.

Ως 1 ποτό ορίζεται 1 ποτήρι κρασί (150 ml), 1 μπουκάλι/κουτάκι μπύρα (330 ml) ή 1 δόση αποστάγματος (45 ml).

Το αλκοόλ απορροφάται γρήγορα και πλήρως από το στομάχι και το έντερο. Η κατανάλωση αλκοόλ με άδειο στομάχι και η παρουσία διοξειδίου του άνθρακα (ανθρακικό) αυξάνουν την ταχύτητα απορρόφησης, ενώ η κατανάλωση κατά τη διάρκεια ή μετά από γεύμα μειώνει το ρυθμό απορρόφησης.

Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοολούχου ποτού με αναψυκτικό light (με γλυκαντικά) οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα αλκοόλ στο αίμα σε σχέση με την κατανάλωση του ίδιου ποτού με κανονικό αναψυκτικό (με ζάχαρη).

Η είσοδος του αλκοόλ στην κυκλοφορία του αίματος ξεκινά 10 λεπτά μετά την κατανάλωσή του και φτάνει στη μέγιστη τιμή σε 40-75 λεπτά. Το αλκοόλ παραμένει στην κυκλοφορία του αίματος μέχρι το ήπαρ (συκώτι) να το διασπάσει. Όμως, ο ρυθμός με τον οποίο το ήπαρ έχει τη δυνατότητα να διασπά το αλκοόλ είναι περιορισμένος (περίπου 1 ποτό ανά ώρα) και πέραν αυτού τα επίπεδα αλκοόλ στο αίμα συνεχώς αυξάνουν, με τοξικές συνέπειες για τον οργανισμό. (πηγή: www.iatronet.gr)

Το μεγάλο πρόβλημα: οι αναστολές

Βιολογικά, το αλκοόλ αδρανοποιεί τον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου σου, που υπό φυσιολογικές συνθήκες ελέγχει τις αναστολές, όπως επιβεβαιώνει και πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι. Οι αναστολές είναι υπεύθυνες για την εγκράτεια και εκεί είναι όλο το πρόβλημα.

Σημασία δεν έχει αν καταναλώσω ένα ή περισσότερα ποτά γιατί με την κατανάλωση αλκοόλ από το πρώτο ποτό μειώνονται οι αναστολές μου και έτσι θα κάνω πράγματα που δεν θα έκανα αν δεν είχα καταναλώσει ποτό.

Πόσο πρέπει να καταναλώσω για να είμαι στο όριο που ορίζει ο νόμος

Η περιεκτικότητα στο αίμα αλκοόλ από κατανάλωση εξαρτάτε από πολλούς παράγοντες και έχει επικρατήσει για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης να αναφερόμαστε στο φύλλο και στο βάρος του ατόμου.

Έτσι ένας άνδρας 75 κιλών καταναλώνοντας 2 ποτά σε μία ώρα βρίσκεται εντός ορίου αλκοόλ σύμφωνα με τα όρια που ισχύουν στην Ελλάδα (0,5 γρ. / λίτρο).

Μία γυναίκα 60 κιλών καταναλώνοντας 1 ποτό σε μία ώρα βρίσκεται εντός ορίου αλκοόλ σύμφωνα με τα όρια που ισχύουν στην Ελλάδα (0,5 γρ. / λίτρο). Ο λόγος είναι το μικρότερο βάρος των γυναικών, η ποσότητα του αίματος στο σώμα τους (έχουν λιγότερη ποσότητα αίματος από τους άνδρες) και ο λιγότερο λιπώδης ιστός.

Ένα στάνταρ ποτό είναι π.χ.

• ένα κουτάκι μπύρας (355ml) ή
• ένα κλασικό ποτήρι κρασιού (150ml) ή
• ένα μικρό σφηνάκι (40ml) δυνατού ποτού (40% αλκοόλ) όπως βότκα, ουίσκυ, τεκίλα κτλ είτε σκέτο είτε με χυμό.

Τα παραπάνω όρια είναι για οδηγούς που έχουν άδεια οδήγησης πάνω από 2 έτη και οδηγούν επιβατικά οχήματα ή μοτοσικλέτες.

Για οδηγούς που οδηγούν φορτηγά πάνω από 3.500 κιλά, λεωφορεία πάνω από 9 θέσεις και  νέους οδηγούς (οδηγοί που έχουν αποκτήσει άδεια οδήγησης έως 2 έτη) το όριο είναι 0,2 γρ. / λίτρο αίματος δηλαδή για τους άνδρες 1 ποτό σε μία ώρα και για τις γυναίκες μισό ποτό σε μία ώρα.

Μην ξεχνάτε ότι σημασία δεν έχει μόνο, να μην πίνουμε όταν οδηγούμε αλλά και να μην ανεβαίνουμε ως συνεπιβάτες σε αυτούς που έχουν καταναλώσει έστω και 1 ποτό.

Οι ποινές και τα πρόστιμα: Ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας στο άρθρο 42 ορίζει τις ποινές και τα πρόστιμα όταν βρεθεί οδηγός να έχει καταναλώσει αλκοόλ πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια.

Υπολογισμός Περιεκτικότητας Αλκοόλ στο Αίμα: Επιπλέον η υπουργική απόφαση οικ. 21504/2601 (ΣΕΣΟ) προβλέπει πόντους για την πρώτη περίπτωση 5 για την δεύτερη περίπτωση 7 και για την τρίτη περίπτωση 9.

Προβλέπει επίσης και ότι η άδεια οδήγησης αφαιρείται, επίσης, ανεξαρτήτως συμπλήρωσης των είκοσι πέντε (25) βαθμών ποινής, όταν ο παραβάτης−οδηγός διαπράξει για δεύτερη φορά την ίδια παράβαση εντός διαστήματος ενός (1) έτους ανεξαρτήτως ορίου (αφορά τις 3 πρώτες περιπτώσεις του πίνακα).

Επιπλέον σε περίπτωση πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος που διεκδικείτε αποζημίωση, η ασφαλιστική εταιρία θα αποζημιώσει τον παθόντα αλλά θα στραφεί εναντίον του οδηγού και του ιδιοκτήτη για να εισπράξει το καταβληθέν ποσό (είναι μία από τις περιπτώσεις που η ασφαλιστική δεν καλύπτει την αποζημίωση ανεξάρτητα αν έχει την υποχρέωση καταβολής).

Λύση στο πρόβλημα

Καλές οι πληροφορίες καλή η ενημέρωση αλλά πια είναι η ενδεδειγμένη λύση στο πρόβλημα; Οι Αυστηρές ποινές; Μήπως δεν είναι αυστηρές οι παραπάνω; Η εκπαίδευση; Η ενημέρωση, Η πρόληψη; Ο έλεγχος;

Για να λυθεί ένα πρόβλημα πρώτα θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε. Αν το αναγνωρίσουμε θα το μελετήσουμε και θα το λύσουμε.

Ότι και να πράξουμε δεν πρέπει να είναι μονόπλευρο. Χρειάζεται μία συντονισμένη προσπάθεια με ένα μείγμα πολιτικής που θα εμπεριέχει πρόληψη, αξιολόγηση, σωφρονισμό και καταστολή.

Πόσοι έλεγχοι πρέπει να γίνονται για να θεωρηθεί ότι κάνουμε επαρκείς ελέγχους για το αλκοόλ;

Κάθε πότε πρέπει να γίνονται καμπάνιες από την πολιτεία, από τις εταιρίες διανομής αλκοολούχων ποτών, από τους δήμους;

Τι εκπαίδευση πρέπει να λαμβάνουν οι υποψήφιοι οδηγοί;

Τι ποινές θα υπάρχουν για τους υπότροπους;

Τι συστήματα ασφαλείας μπορούμε να εφοδιάσουμε στα οχήματα;

Πως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την τεχνολογία για τον περιορισμό της χρήσης του αλκοόλ κατά την οδήγηση(interlock system);

Για να πετύχουμε χρειάζεται οργανωμένη, στοχευμένη και αξιολογημένη συνεχής προσπάθεια έτσι ώστε να γίνει κατεστημένο και στο μέλλον κουλτούρα, Να θεωρείτε δεδομένο ότι οδήγηση και ποτό δεν πάνε μαζί και να μην αρκούμαστε στις αποσπασματικές προσπάθειες.

Αν τα προβλήματα που υπάρχουν στην κοινωνία ήταν θέμα ποινών ή συμβουλών θα τα είχαμε λύσει προ πολλού. Είναι έτσι όμως;