Δεν έχεις επ’ουδενί δικαίωμα στην γκρίνια. Απλώνεται μπροστά σου μία πληθώρα επιλογών: μπορείς να είσαι ο καλός ο οικογενειάρχης, ο άντρας της περιπέτειας, ο άντρας ο playboy, ο άντρας ο gentleman ή ό,τι άλλο επιθυμείς. Και πάντοτε δυναμικός, αποφασιστικός, έξυπνος, συνήθως όμορφος, συνήθως πολύ αρρενωπός. Κι αν, εντέχνως, ενίοτε υπάρχει κάποια έλλειψη, κάποιο κενό, don’t worry! Αυτα εύκολα καλύπτονται από το υπέροχο όχημα της διαφήμισης.
Και be happy λοιπόν!
Νιώθεις να σε πλημμυρίζει μία υπέροχη αίσθηση ελευθερίας, όταν ρολάρεις με ταχύτητα στην εξοχή. Σε συντροφεύουν καταπράσινα δάση, δροσερά ποτάμια, αγέρωχα βουνά και ονειρεμένες γυναίκες. Αλλά και μέσα στην πόλη με αυτό το υπέροχο αυτοκίνητο όλα θυμίζουν εξοχή. Βασιλεύει μία γαλήνη και υπάρχει πολλή φύση, κυριαρχούν τα δέντρα και το πράσινο. Και όλα λάμπουν από χαρά και καθαριότητα! Το γυαλιστερό σου όχημα διαλύει τα σκοτάδια και τα πάσης φύσεως σύννεφα, όλη τη βρομιά. Το κυκλοφοριακό ως δια μαγείας εξαφανίζεται! Ίσως μόνο να κινούνται στο περιθώριο, κάτι άλλα οχηματάκια ταπεινά, χαρακτήρες δευτερεύοντες, που βοηθούν να διαγράφεται πανίσχυρη η αντίθεση με το δικό σου αμάξι. Αυτό το αμάξι που, βεβαίως, και θα αγοράσεις!
Και το νιώθεις ήδη πως σε μετατρέπει από κομπάρσο σε πρωταγωνιστή! Με αυτό το αυτοκίνητο, αν και καθιστός, νιώθεις να ψηλώνεις. Το αμάξωμα γίνεται η επιδερμίδα σου, το περίβλημα σου σκληραίνει, νιώθεις άτρωτος! Είσαι ο άρχοντας του δρόμου, ο κυρίαρχος, ο κυνηγός. Οι άλλοι είναι τα θηράματα, τα θύματα.
Με πλασματικό τρόπο οι πραγματικές σου ανάγκες ικανοποιούνται και οι πλασματικές με ένα τρόπο τόσο εντυπωσιακό, τόσο καθηλωτικό που δεν μπορείς να αμφισβητήσεις ότι δεν είναι πραγματικές. Επιστρατεύονται άλλωστε όλα τα μέσα: οι μουσικές, τα σλόγκαν, οι διάσημοι ηθοποιοί, τα αστέρια γενικώς, διάττοντα και μη, και πλήθος από ειδικούς, επιστήμονες από κλάδους ανθρωπιστικούς, π.χ. ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, αλλά και άλλους από χώρους καλλιτεχνικούς π.χ. γραφίστες, φωτογράφοι.
Πώς να αντισταθείς στη διαφήμιση;
Σου προσφέρει μία ελευθερία τόσο καθηλωτική που σου αφαιρεί την ελευθερία να σκεφτείς ότι το διαφημιζόμενο αυτοκίνητο είναι ένα όπλο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να σκοτώσει εσένα και τους άλλους. Σου χαρίζει μία ασφαλή απόδραση. Καλύπτει την κενότητα και την αθλιότητα της ζωή σου. Νιώθεις ότι λύνονται τα προβλήματα σου, τα ψυχολογικά της μέσης ηλικίας, της εφηβικής ηλικίας, της γεροντικής ηλικίας. Πώς να αντισταθείς;
Αμφισβητείται, κυρίως, υποβαθμίζεται, εξευτελίζεται ο παραδοσιακός, ο αρχέγονος τρόπος μετακίνησης, δηλαδή με τα πόδια. Παράλληλα αμφισβητείται και ο ομαδικός τρόπος μετακίνησης με τα Μ.Μ.Μ., αφού δίνεται προτεραιότητα στην ατομική λύση του ΙΧ. Αυτό που υπονοείται, αν το διατυπώναμε σε σλόγκαν, είναι: «Είσαι ακόμη πεζός; Είσαι και πολύ χαζός!» Ή: «Άσε την πεζή ζωή σου και ξεκίνα την ποίηση της ρόδας!». Πώς να αντισταθείς;
Δεν μπορεί να αντισταθείς. Ακόμη και αν διστάζεις να προχωρήσεις στην αγορά του αυτοκινήτου, τα παιδιά σου θα σε πείσουν, θα σε λυγίσουν! Οι διαφημίσεις είναι έτσι σχεδιασμένες που να επηρεάζουν και τα αγγελούδια σου, που θα θεωρήσουν ότι η αγορά αυτή αποτελεί μία καλή επένδυση ψυχαγωγίας, ένα ωραίο παιχνίδι και θα «επιχειρηματολογήσουν», για να το αγοράσεις. Είναι ήδη καλά προπονημένα με τα αυτοκινητάκια που παίζουν και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια με πρωταγωνιστές αυτοκίνητα. Βρουμ βρουμ! Εσύ, επειδή, βεβαίως, δεν θέλεις να απογοητεύσεις τα βλαστάρια σου, θα οδηγήσεις τον εαυτό σου τάχιστα στην αγορά. Ιδίως, αφού έτσι θα αναβαθμιστεί η θέση σου στη γειτονιά στην οποία ζεις.
Δεν μπορείς να αντισταθείς. Η διαφήμιση υποτίθεται δεν επιβάλλει. Σε περιβάλλει σαν με χάδια, στην ουσία ιδιαιτέρως επιθετικά, σε πολιορκεί, σφυροκοπώντας σε ανελέητα, αφού έχει εισβάλει σχεδόν παντού. Μόνο προβάλλει, προτείνει κι εσύ ελεύθερα(;) επιλέγεις. Και την ελεύθερη επιλογή σου θα την στηρίξεις με εμμονή. Γιατί είναι η δική σου επιλογή. Μία επιλογή παραλλήλως εξυπηρετική των συμφερόντων της αυτοκινητοβιομηχανίας που στο τέλος σε κυρίευσε.
Και, αφού επένδυσες τα ευρουδάκια σου, θέλεις η αγορά σου να έχει, βεβαίως, απόδοση. Θέλεις να το τρέξεις το εργαλείο! Θέλεις η αδρεναλίνη να ξεχύνεται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες στο αίμα σου, θέλεις να νιώσεις ελεύθερος, χωρίς κανένα περιορισμό. Σπινιές και γκαζιές! Και δε θέλεις να χασομεράς πού να παρκάρεις. Τι κι αν είναι διάβαση, ράμπα για ανάπηρους, πεζόδρομος ή πεζοδρόμιο! Αυτό που μετράει είναι να βολέψεις το μωρό σου! Άλλωστε το πολύ να κάνεις ένα λεπτό, που μπορεί να είναι μία ώρα, αν τύχει και παρκάρεις ολίγον τι παράνομα. Άλλωστε όλα είναι σχετικά και διαπραγματεύσιμα στη χώρα που της αναγνωρίζεται ότι γέννησε τον πολιτικό διάλογο και τη δημοκρατία. Σου υποσχέθηκαν άλλωστε έναν υπέροχο κόσμο. Και απαιτείς να κρατήσουν τις υποσχέσεις τους. Το κράτος με την τροχαία να σ’ αφήσουν στην ησυχία σου. Πληρώνεις τόσους φόρους!
Ήμαρτον!
Αν τέλος ανήκεις στην κατηγορία των ελληναράδων οδηγών, μία μικρή συμβουλή: αν στο δρόμο σου βρεθεί κάποιος πεζός και τον χτυπήσεις (γιατί κυκλοφορεί ο ανόητος στη ζούγκλα;) να μη σταματήσεις. Μην είσαι χαζός! Μην έχεις μπλεξίματα! Μη λερώσεις το άσπρο το πουκάμισο. Αλλά και, αν σε πιάσουν, μη φοβάσαι, δεν θα έχεις και σπουδαίες συνέπειες. Έχεις ακούσει κανέναν δολοφόνο της ασφάλτου να έχει εκτίσει έστω και μία μέρα φυλακή;
Το εγγυάται η περίφημη ελληνική δικαιοσύνη, πολύ λειψή, πολύ αργή και ιδιαιτέρως στραβοχυμένη – στην περίπτωσή μας τουλάχιστον – από χέρια και μυαλά πολιτικά.
Βαγγέλης Δήμας, εκπαιδευτικός, μέλος της κίνησης ΠΕΖΗ
Υ.Γ. Χωρίς ίχνος ειρωνείας, ίσα ίσα πολύ σοβαρά: οι διαφημίσεις αυτοκινήτων θα μπορούσαν να συνοδεύονται (υποχρεωμένες από το νόμο) με εικόνες από τροχαία. Ή με κάποια μηνύματα: «Προσοχή δεν είναι παιχνίδι! Σκοτώνει!», « Αν χτυπήσω το συνάνθρωπο μου, δεν τον εγκαταλείπω », « Αν πιω, δεν οδηγώ! » κλπ. Όπως γίνεται π.χ. με τα τσιγάρα και τον τζόγο.
Γίνε ο Κυνηγός Όχι το Θήραμα. Διαφήμιση της BMW, Ελλάδα 2018. Περισσότερα ΕΔΩ
