21 Ιουλ 2013

Τροχαίο: όταν το έγκλημα εκπίπτει σε «ατύχημα».

Τασία Χριστοδουλοπούλου, δικηγόρος.
(Εισήγηση στη συζήτηση  Τροχαία Εγκλήματα: «Παράπλευρες Απώλειες» της δικτατορίας του αυτοκινήτου που οργάνωσε ο “SOS Τροχαία Εγκλήματα» στο  17ο αντιρατσιστικό φεστιβάλ, Αθήνα, OAKA, 29 Ιουνίου 2013).
……………………………………………………………………………………..   Όμως εκτός από τα θύματα και τους οικείους τους, υπάρχει ένα εξίσου μεγάλο πλήθος, που  είναι και οι δράστες των τροχαίων με τους οικείους τους. Εκτός από τα πολύνεκρα τροχαία, σε κάθε τροχαίο, υπάρχει συνήθως  ένας δράστης και ένα θύμα. Ο δράστης έχει φωνή. Το θύμα όχι. Ο δράστης έχει μαζί του το μέλλον, το θύμα το παρελθόν. Ο δράστης έχει μαζί του τους δυνατούς, τις ασφαλιστικές εταιρείες, τις εταιρείες αυτοκινήτων. Τα θύματα τους συγγενείς και τους φίλους. Η τυχαιότητα βολεύει τη συνείδηση του δράστη. Το έγκλημα όχι.
Εξάλλου το πένθος   βιώνεται ιδιωτικά, δεν δημοσιοποιείται.
Ταυτόχρονα  παραλύει και σπάνια ενεργοποιεί.
Απομένει βέβαια ο δρόμος της δικαστικής ενεργοποίησης. Ένας δρόμος  όμως που έχει παγίδες. Είναι δρόμος αποδοχής του κυρίαρχου πλαισίου. Ένας δρόμος που κουράζει, φθείρει  και απογοητεύει.
Τόσο μέσα στα δικαστήρια, αλλά και έξω από αυτά, οι συγγενείς βρίσκονται αντιμέτωποι με μια γενικευμένη συνενοχή, αφού το έγκλημα αντιμετωπίζεται ως  ατύχημα.
Όλο το κύκλωμα που επιλαμβάνεται ενός τροχαίου εγκλήματος, αστυνομία-νοσοκομεία-ασφαλιστικές εταιρείες-δικηγόροι-δικαστήρια, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βρίσκονται στο μηχανισμό αποδοχής, αυτής της φριχτής καθημερινότητας.
Οι συγγενείς των θυμάτων μόνοι τους, πρέπει όχι μόνο να διεκδικήσουν την τιμωρία του υπευθύνου, αλλά και να αντιπαλέψουν έναν ολόκληρο  μηχανισμό ενοχοποίησης τους, γιατί ενώ διεκδικούν την τιμωρία ως τιμητές της μνήμης των οικείων τους, εκλαμβάνονται ως εκδικητές  και ενώ  διεκδικούν χρήματα από τους υπεύθυνους, συνήθως ως συμπληρωματικό της ποινής, γιατί υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που το θύμα ήταν αυτός που ζούσε την οικογένεια, ενοχοποιούνται ότι συμψηφίζουν τον πόνο τους με χρήματα.
Ένας καλοστημένος μηχανισμός  απεγκληματοποίησης των εγκλημάτων της ασφάλτου έχει στηθεί για να διαιωνίζεται το φαινόμενο και όσοι ωφελούνται από αυτό.
Πρώτα απ’ όλα  οι ασφαλιστικές εταιρείες, που βρίσκονται ως παραρτήματα των τραπεζών υπό πλήρη προστασία και κοστολογούν ανεξάρτητα των όρων του συμβολαίου, με τη βοήθεια των δικαστηρίων,  πολύ φθηνά την ανθρώπινη ζωή.
Όταν λοιπόν δικαστικά κοστολογείται τόσο φθηνά η ζωή,( 30-50.000 ευρώ το ύψος της ψυχικής οδύνης) δεν μπορεί ποινικά ο ίδιος δικαστής να τιμωρήσει το δράστη με 4 ή 5 χρόνια φυλάκιση, που είναι η ανώτερη ποινή στην ανθρωποκτονία από αμέλεια. Συνήθως μερικοί μήνες με αναστολή είναι η ανταπόδοση της ποινής για το έγκλημα, δηλαδή για το “ατύχημα”.
Η ανθρωποκτονία που προτάσσεται στη σχετική ποινική διάταξη σταδιακά απαλλάσσεται κάθε απαξίας, θεωρείται κάτι σαν φυσικό φαινόμενο και η ζωή στην άσφαλτο γίνεται ρουλέτα, όπου  διέπεται από τους κανόνες της τυχαιότητας.
Βρισκόμαστε στον παραλογισμό, από τη μια ο άνθρωπος να προχωράει και να αποκρυπτογραφεί τους νόμους της φύσης, ώστε να μπορεί να ελέγχει και να προβλέπει  την τυχαιότητα και από την άλλη  να υποκλίνεται στην τυχαιότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, που είναι μεν πολύπλοκη, αλλά με εμπειρικά και στατιστικά δεδομένα, με τις διαδοχικές επαναλήψεις των συμπεριφορών που έχουν καταγραφεί και περιγραφεί, το τυχαίο στην άσφαλτο όχι μόνο μπορεί να  μετριαστεί, αλλά και να εξανεμιστεί.
Η παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη για τον κάθε μέσο οδηγό που κυκλοφορεί, πρωί ή βράδυ, σε δρόμο με μικρή ή μεγάλη κυκλοφορία, σε επαρχιακή ή κεντρική οδό, είναι γνωστό ότι θέτει τους όρους κινδύνου για αόριστο αριθμό εννόμων αγαθών, μεταξύ των οποίων και του αγαθού της ζωής
Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι ατυχής, είναι   εγκληματική.
Κι αν συμφωνήσουμε ότι είναι εγκληματική, είναι αμελής ή δόλια, υπό την έννοια ότι αυτός ο δράστης  γνώριζε ότι μπορεί να προκληθεί εγκληματικό αποτέλεσμα και παρόλα αυτά παραβίασε τον κόκκινο σηματοδότη, ο λεγόμενος ενδεχόμενος δόλος.
Όσοι λοιπόν επιμένουν να περιγράφουν ένα τέτοιο περιστατικό ως ατύχημα, πρέπει να ξέρουν ότι αποδέχονται ένα κοινωνικό φαινόμενο, με τίμημα 2000 νεκρούς το χρόνο, ως  φυσικό, απρόβλεπτο, τυχαίο, στο οποίο πρέπει να υποκλιθούμε, ανήμποροι να παρέμβουμε για να το σταματήσουμε.
Μια σοβαρή συζήτηση για την ασφαλή οδήγηση, θα απαιτούσε και κράτος πρόνοιας (ασφαλή οδικά δίκτυα, υγιή κοινωνικά πρότυπα, προτεραιότητα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ποδηλατόδρομοι) και κράτος δικαίου (αυστηρός και όχι εισπρακτικός ΚΟΚ, καμιά ασυλία στις ασφαλιστικές εταιρείες, δικαστική προστασία των θυμάτων, έλεγχος της διαφήμισης και για τα ΙΧ και για τις πινακίδες)
Η σημερινή συζήτηση μέσα στο αντιρατσιστικό φεστιβάλ, αποτελεί ένα δείκτη ευαισθησίας ενός ριζοσπαστικού κοινωνικού χώρου, που είναι γνωστό ότι δεν επιδιώκει περισσότερη καταστολή αλλά δικαιοσύνη, αγάπη και σεβασμό για τη ζωή και όχι αλληλοεξόντωση,  αλληλεγγύη και όχι εγωκεντρικά πρότυπα, ισονομία και όχι ασυλία των δυνατών.
Ολόκληρη η εισήγηση της Τασίας Χριστοδουλοπούλου: ΕΔΩantiR                             
Αφίσα του Δημήτρη Αρβανίτη.
΄
Πηγή: soste.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου