Αν οι θάνατοι από τροχαία ήταν ιός, θα το λέγαμε πανδημία.

 

Αν οι θάνατοι από τροχαία ήταν ιός, θα το λέγαμε πανδημία. Οι ασφαλέστερες μεταφορές μας βοηθούν όλους – και τις χρειαζόμαστε επειγόντως.

Γράφουν ο Tedros Adhanom Ghebreyesus και ο Jean Todt

Δημοσιεύτηκε στο The Guardianστις 22 Φεβρουαρίου 2025

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Οι θάνατοι στο δρόμο κοστίζουν στις χώρες μέχρι 5% του ΑΕΠ.  Η επικέντρωση στις μεταφορές των ανθρώπων και όχι στα αυτοκίνητα μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη.  

Αν έπρεπε να μαντέψετε την κύρια αιτία θανάτου των παιδιών και των νέων σε ολόκληρο τον κόσμο, ποια θα λέγατε; Η ελονοσία ίσως; Η πνευμονία; Η αυτοκτονία; Είναι όλες πολύ ψηλά, αλλά δεν είναι αυτές, είναι τα τροχαία ατυχήματα.

Τα αυτοκίνητα υπάρχουν για περισσότερα από 120 χρόνια και ξέρουμε πώς να αποτρέψουμε αυτές τις τραγωδίες. Ωστόσο, οι τροχαίες συγκρούσεις εξακολουθούν να αφαιρούν περισσότερες από δύο ζωές κάθε λεπτό – σκοτώνοντας σχεδόν 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο.

Εάν αυτοί οι θάνατοι είχαν προκληθεί από έναν ιό, θα ονομαζόταν πανδημία και ο κόσμος θα αγωνιζόταν να αναπτύξει ένα εμβόλιο για να τους αποτρέψει. Και όμως, η προσπάθεια μείωσης των θανάτων από τροχαία  έχει αγνοηθεί, παρεξηγηθεί και υποχρηματοδοτηθεί επί μακρόν.

Οι άνθρωποι θα κάνουν πάντα λάθη στους δρόμους, αλλά έχουμε αποδεδειγμένες λύσεις που διασφαλίζουν ότι τα συστήματα μεταφορών μας μπορούν να απορροφήσουν αυτά τα λάθη με τρόπο που να μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου.

Ως μέρος των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και της Δεκαετίας Δράσης του ΟΗΕ για την Οδική Ασφάλεια, ο κόσμος έχει θέσει έναν φιλόδοξο στόχο να μειώσει στο μισό τους θανάτους στους δρόμους παγκοσμίως έως το 2030.

Οι ασφαλείς, προσβάσιμες και προσιτές μεταφορές καταρρίπτουν τα εμπόδια στις θέσεις εργασίας, την εκπαίδευση και τις ευκαιρίες για τις μειονεκτούσες ομάδες.

Μόλις 10 χώρες – συμπεριλαμβανομένων ορισμένων σκληρά χτυπημένων φτωχότερων χωρών – κατάφεραν να μειώσουν τους θανάτους από τροχαία κατά περισσότερο από 50% την προηγούμενη δεκαετία δράσης και περισσότερες από 30 χώρες ακολουθούν άμεσα. Αυτό δείχνει ότι ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετά κοντά. Χρειαζόμαστε επείγουσα δράση.

Το κλειδί για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η απόφαση να σχεδιάσουμε και να κατασκευάσουμε τα συστήματα μεταφορών μας για ανθρώπους –όχι για μηχανοκίνητα οχήματα– και να κάνουμε την ασφάλεια πρωταρχικής σημασίας σε όλες τις αποφάσεις.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους πιο ευάλωτους χρήστες του δρόμου, όπως οι πεζοί, οι ποδηλάτες και οι αναβάτες μοτοσικλετών, οι οποίοι συχνά μένουν επικίνδυνα εκτεθειμένοι.

Η προώθηση της οδικής ασφάλειας είναι κρίσιμη από μόνη της, αλλά είναι επίσης καίριας σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη συνολικά.

Ο κόσμος διέρχεται από ένα άνευ προηγουμένου κύμα μηχανοκίνησης. Πάνω από ένα δισεκατομμύριο οχήματα κυκλοφορούν στους δρόμους. Αυτό δεν είναι βιώσιμο, επομένως πρέπει να επικεντρωθούμε στη μετακίνηση των ανθρώπων, όχι των αυτοκινήτων, των μοτοσικλετών και των φορτηγών.

Οι μεταφορές ευθύνονται για το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα και τροφοδοτούν τη συμφόρηση στις πόλεις μας. Ωστόσο, όταν η κινητικότητα γίνεται ασφαλής και προσβάσιμη, οι άνθρωποι επιλέγουν τις πιο πράσινες επιλογές της δημόσιας συγκοινωνίας, το περπάτημα και το ποδήλατο.

Ο σχεδιασμός πόλεων γύρω από βιώσιμες μεταφορές – με ποδηλατόδρομους, πεζόδρομους και πλήρως προσβάσιμες δημόσιες συγκοινωνίες – ενισχύει επίσης τις κοινότητες κάνοντας τους αστικούς χώρους ασφαλέστερους και πιο βιώσιμους, βελτιώνοντας παράλληλα την πρόσβαση σε επαρκή στέγαση και βασικές υπηρεσίες για όλους.

Οι ασφαλείς δρόμοι ενδυναμώνουν την οικονομία. Οι θάνατοι στο δρόμο μπορεί να κοστίσουν στις χώρες περίπου 3% έως 5% του ΑΕΠ και η διασφάλιση ότι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να ταξιδεύουν με ασφάλεια στην εργασία, στα σχολεία και στις ζωτικές υπηρεσίες τους συμβάλλει στην ανάπτυξη.

Οι ασφαλείς, προσβάσιμες και προσιτές μεταφορές καταρρίπτουν επίσης τα εμπόδια που αφορούν στις θέσεις εργασίας, την εκπαίδευση και στις ευκαιρίες για τις μειονεκτούσες ομάδες. Αυτό βοηθά να διασφαλιστεί ότι όλοι μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους.

Το ίδιο ισχύει και για την ισότητα των φύλων. Σε ορισμένες χώρες, έως και το 80% των γυναικών αναφέρουν ότι υφίστανται παρενόχληση στα μέσα μαζικής μεταφοράς, επομένως πρέπει να κάνουμε τη μετακίνηση ασφαλή για τις γυναίκες επιβάτες.

 Η οδική ασφάλεια είναι υπόθεση όλων μας και για να πετύχουμε χρειάζεται να εμπλακούν μια σειρά τομείς. Οι πολεοδόμοι και οι μηχανικοί πρέπει να διασφαλίζουν ότι η ασφάλεια είναι ενσωματωμένη στις υποδομές. Η ακαδημαϊκή κοινότητα και η κοινωνία των πολιτών μπορούν να παράξουν  αποδείξεις. Τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να εμβαθύνουν στο τι λειτουργεί, καθώς και τι όχι και γιατί.

Ο ιδιωτικός τομέας έχει τεράστια επιρροή. Οι επιχειρήσεις μπορούν να συμβάλουν στην ασφαλή και βιώσιμη κινητικότητα εφαρμόζοντας αποδεδειγμένες αρχές και πρακτικές σε όλες τις δραστηριότητές τους και πουλώντας μόνο οχήματα που πληρούν καθιερωμένα πρότυπα ασφαλείας.

Ωστόσο, ο ρόλος της κυβέρνησης είναι πρωταρχικός. Οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέχουν στρατηγικές και καλά συντονισμένες προσεγγίσεις, ισχυρά πολιτικά και νομικά πλαίσια που επιβάλλουν πρότυπα ασφάλειας και ασφαλείς συμπεριφορές και επαρκή χρηματοδότηση. Η επιβολή του νόμου και η εκπαίδευση είναι επίσης βασικές.

Αυτό το όραμα βρίσκεται ακριβώς στην καρδιά του σχεδίου για τη Δεκαετία Δράσης των Ηνωμένων Εθνών για την Οδική Ασφάλεια 2021-30, το οποίο προσφέρει ένα σχέδιο οδηγό για τις κυβερνήσεις.

Αυτή την εβδομάδα, παγκόσμιοι ηγέτες συναντήθηκαν για την 4η Παγκόσμια Υπουργική Διάσκεψη για την Οδική Ασφάλεια στο Μαρόκο για να αξιολογήσουν την πρόοδο, να μοιραστούν τη γνώση και να προωθήσουν ενέργειες για τη μείωση στο ήμισυ των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έως το 2030.

Ενέκριναν τη νέα Διακήρυξη του Μαρακές, η οποία αναγνωρίζει την οδική ασφάλεια ως επείγουσα προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία και την ανάπτυξη, και ότι οι προσπάθειές μας πρέπει να καθοδηγούνται από τις αρχές της ισότητας, της προσβασιμότητας και της βιωσιμότητας.

Η διακήρυξη καλεί τους ηγέτες να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Χρειαζόμαστε μια σταδιακή αλλαγή στην πολιτική βούληση, μια αίσθηση επείγοντος, τεκμηριωμένες στρατηγικές που κοστολογούνται και εφαρμόζονται, ισχυρό συντονισμό και επαρκή χρηματοδότηση.

Η οδική ασφάλεια είναι μια κρίση που διαρκεί πάρα πολύ.  Οι θάνατοι από τροχαία δεν είναι αναγκαίοι ούτε αποδεκτοί. Ωστόσο, είναι επίσης πολύ περισσότερα από αυτό. Η ασφαλής και βιώσιμη κινητικότητα μπορεί να παράσχει ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας.

 Ο Tedros Adhanom Ghebreyesus είναι ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας  και ο Jean Todt είναι  ο ειδικός απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την οδική ασφάλεια.

Σημείωση: Η 4η Παγκόσμια Διυπουργική Διάσκεψη για την Οδική Ασφάλεια πραγματοποιήθηκε στο Μαρόκο στις 18-20 Φεβρουαρίου 2025. Συμμετείχαν 101 υπουργοί από διάφορες χώρες καθώς και ηγετικά στελέχη του Π.Ο.Υγείας και του Ο.Η.Ε. Η Ελλάδα απείχε όπως έκανε και σε όλες τις προηγούμενες συναντήσεις.