Ιούνιος 6, 2012
Προεκλογική περίοδος ξανά και δεν έχουμε αυταπάτες πως το
ζήτημα των τροχαίων εγκλημάτων και της οδικής ασφάλειας θα χωρέσει στα
κομματικά προγράμματα. Ας δραπετεύσουμε για λίγο: η δημοσιογράφος Μαρία Ψαρά
ταξίδεψε πρόσφατα στη Στοκχόλμη καλεσμένη (μαζί με δημοσιογράφους απ
όλες τις χώρες της Ευρώπης) της Σουηδικής κυβέρνησης που τους ενημέρωσε
για την πολιτική της για τον περιορισμό των τροχαίων εγκλημάτων που
συνοψίζεται σε δύο λέξεις: Vision Zero – Όραμα Μηδέν. Στην
εκδήλωση που πραγματοποίησε ο σύλλογος μας στις 2 Απριλίου στη Αθήνα
όσοι παρευρέθησαν είχαν την τύχη να ενημερωθούν αναλυτικά από την ίδια
γι αυτήν την πολιτική. Μικρό μέρος των εντυπώσεων της μας μεταφέρει εδώ:
Vision Zero – Όραμα Μηδέν
«Δείτε αυτό το γράφημα. Πρώτοι στα δυστυχήματα είναι οι Έλληνες, τελευταίοι οι Σουηδοί». Ήταν από τα πρώτα λεπτά της ομιλίας του καθηγητή Κλάους Τινγκβαλ από τον Σουηδικό Οργανισμό Μεταφορών και ήδη, είχα έρθει σε δύσκολη θέση καθώς όλοι οι συνάδελφοι από άλλες χώρες «κάρφωσαν» το βλέμμα τους σ’ εμένα. Ήδη με είχαν «κράξει» πολύ: για την οικονομία μας, τους δημοσίους υπαλλήλους, τη γκρίνια μου για το κρύο και αυτή η νέα… διάκριση δεν μου έκανε καλό…
Βρισκόμουν εκεί ως δημοσιογράφος, με έξοδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Σουηδίας, για να καλύψω τις εξελίξεις στο πρόγραμμα Vision Zero, ή αλλιώς μηδενικά δυστυχήματα. Πρόκειται για μια δέσμη ενεργειών, πράξεων και –κυρίως- πολιτικών αποφάσεων που στοχεύει στον μηδενισμό των τροχαίων στη χώρα! Κι αν για την Ελλάδα αυτό φαντάζει… επιστημονική φαντασία, στην Σουηδία, φαίνεται ότι μπορεί να επιτευχθεί.
Για τους Σουηδούς, το θέμα της οδικής ασφάλειας είναι ένα από τα πρωτεύοντα ζητήματα στην εθνική ατζέντα. Η προεργασία ξεκίνησε από το Σεπτέμβριο του 1967, όταν η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να μετατρέψει το δεξιοτίμονο σύστημα (τύπου Μ.Βρετανίας) σε αριστεροτίμονο, για να συνάδει με τα υπόλοιπα σκανδιναβικά κράτη και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά, με τα οποία –όπως ήταν φυσικό- είχαν εμπορικές και άλλες σχέσεις. Από τότε, οργανώθηκαν οι δημόσιοι οργανισμοί που εξειδικεύτηκαν στην οδική ασφάλεια και που παίζουν καθοριστική σημασία στη νομοθεσία και τις υποδομές για την αντιμετώπιση των τροχαίων δυστυχημάτων ––τα Υπουργεία στη Σουηδία είναι πολύ μικρά, της τάξης των 40 υπαλλήλων και τα θέματα τα χειρίζονται οι εξειδικευμένοι δημόσιοι οργανισμοί που με τις αποφάσεις τους «δεσμεύουν» τους Υπουργούς.
«Το νομικό σύστημα αντιμετώπιζε το θύμα του τροχαίου ως υποκείμενο του δυστυχήματος, σα να ήταν δηλαδή αποκλειστικά δική του η ευθύνη για αυτό που συνέβη. Το μοντέλο αυτό ήταν βασισμένο στον «τέλειο άνθρωπο», που ποτέ δε θα έκανε το λάθος και άρα μας οδηγούσε σε λάθος συμπεράσματα», μας εξήγησε ο Κλάες Τινγκβαλ, καθηγητής του Σουηδικού Οργανισμού Μεταφορών (Swedish Transport Administration), που είναι διάσημος παγκοσμίως για τις έρευνες και τις διαλέξεις του για τα τροχαία δυστυχήματα. «Αυτό άλλαξε το 1997 με το «Vision Zero». Ξεκινήσαμε να το «δουλεύουμε ήδη από το 1994. Σκεφτήκαμε ότι πρέπει να φτιάξουμε ένα σύστημα που να είναι «ανοιχτό» σε τυχόν λάθη, να μετασχηματίσουμε το οδηγητικό περιβάλλον ώστε τα δυστυχήματα που έτσι κι αλλιώς θα γίνουν να μην είναι τόσο σοβαρά, ώστε να θρηνούμε θύματα. Με απλά λόγια, το πρόγραμμα βασίζεται στη λογική ότι η ζωή και η υγεία είναι πιο σημαντικά από οτιδήποτε άλλο».
Στην μεγάλη σε έκταση και αραιοκατοικημένη χώρα, οι κίνδυνοι είναι πολλοί και διαφέρουν από την Ελλάδα: χιόνι, παγετός, ομίχλη και άλλα έντονα καιρικά φαινόμενα, καθώς και… τάρανδοι απασχολούν τις έρευνες των ειδικών επιστημόνων για την ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν αντιμετώπισαν προβλήματα από μέθη, διάσπαση προσοχής και υπερβολική ταχύτητα.
Για το λόγο αυτό, μείωσαν τα όρια ταχύτητας κατά 10 χιλιόμετρα: μέσα στην πόλη, το όριο σήμερα είναι 40 και στην εθνική 110. Επίσης, τα συχνά αλκοτέστ έχουν όριο τα 0,2 γραμμάρια οινοπνεύματος ανά λίτρο αίματος. Μάλιστα, σε επαγγελματικές κατηγορίες που σχετίζονται με το τιμόνι, όπως οδηγοί νταλίκας, ταξί και λεωφορείου, είναι υποχρεωτικό το ενσωματωμένο στο όχημα αλκοτέστ, το οποίο αν ανιχνεύσει παραπάνω αλκοόλ δεν επιτρέπει στο όχημα να ξεκινήσει. Επίσης, σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν 1000 κάμερες παρακολούθησης κυκλοφορίας, οι οποίες είναι ορατές και δουλεύουν εναλλάξ, ώστε να μην ξέρει ο οδηγός ποια ακριβώς καταγράφει και πότε. Βέβαια, σε αντίθεση με την Ελλάδα, στη Σουηδία η χρήση κινητών κατά την οδήγηση επιτρέπεται, ίσως γιατί οι μεγαλύτερες εταιρίες κινητής τηλεφωνίας είναι σκανδιναβικές (δεν είπα ότι είναι και η… τέλεια χώρα!) …
Το βασικότερο είναι ότι έχουν επενδύσει σε κάτι που διαπερνάει όλη τη λογική των ενεργειών του Vision Zero: την εκπαίδευση. Προγράμματα οδικής ασφάλειας πραγματοποιούνται στα σχολεία και οι επισκέψεις στους οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα είναι μέρος της πρακτικής…
«Υπάρχουν ήδη τομείς, στους οποίους έχουμε πετύχει, όπως βελτιώσεις σε δρόμους με κατασκευή νησίδων και άλλων μέτρων ασφαλείας, κάμερες παρακολούθησης κυκλοφορίας και μείωση ορίων ταχύτητας. Ωστόσο, μπορούμε να γίνουμε ακόμη καλύτεροι. Τα οχήματά μας πρέπει να είναι ασφαλέστερα και να βοηθούν τον οδηγό. Το επίπεδο της βελτίωσης μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω», δήλωσε η Υπουργός Υποδομών, κ.Ελμσέτερ-Σβερντ.
Πράγματι, στην ίδια λογική ασφαλέστερων οχημάτων κινούνται και οι σκανδιναβικές εταιρίες παραγωγής αυτοκινήτων, όπως η Volvo που έχει βάλει το δικό της όριο, ως το 2020 κανένα αυτοκίνητό της να μην εμπλακεί ή προκαλέσει θανατηφόρο ατύχημα. Δεκάδες, μπορεί και εκατοντάδες, πειράματα και μετρήσεις πραγματοποιούνται ήδη σε ολόκληρη τη Σουηδία γι’ αυτόν τον σκοπό.
Συνηθίζω να το λέω συχνά κι ακόμη πιο συχνά να το σκέφτομαι την ώρα που μπαίνω στο αυτοκίνητό μου: το ταξίδι στη Σουηδία μού άλλαξε τη ζωή ως προς τον τρόπο και τη λογική της οδήγησης. Είμαι σίγουρη ότι, δυνάμει, ίσως να μου ΣΩΣΕΙ και τη ζωή…
Μαρία Ψαρά
Κάποια παραπάνω στοιχεία: ΕΔΩ και: ΕΔΩ
Vision Zero – Όραμα Μηδέν
«Δείτε αυτό το γράφημα. Πρώτοι στα δυστυχήματα είναι οι Έλληνες, τελευταίοι οι Σουηδοί». Ήταν από τα πρώτα λεπτά της ομιλίας του καθηγητή Κλάους Τινγκβαλ από τον Σουηδικό Οργανισμό Μεταφορών και ήδη, είχα έρθει σε δύσκολη θέση καθώς όλοι οι συνάδελφοι από άλλες χώρες «κάρφωσαν» το βλέμμα τους σ’ εμένα. Ήδη με είχαν «κράξει» πολύ: για την οικονομία μας, τους δημοσίους υπαλλήλους, τη γκρίνια μου για το κρύο και αυτή η νέα… διάκριση δεν μου έκανε καλό…
Βρισκόμουν εκεί ως δημοσιογράφος, με έξοδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Σουηδίας, για να καλύψω τις εξελίξεις στο πρόγραμμα Vision Zero, ή αλλιώς μηδενικά δυστυχήματα. Πρόκειται για μια δέσμη ενεργειών, πράξεων και –κυρίως- πολιτικών αποφάσεων που στοχεύει στον μηδενισμό των τροχαίων στη χώρα! Κι αν για την Ελλάδα αυτό φαντάζει… επιστημονική φαντασία, στην Σουηδία, φαίνεται ότι μπορεί να επιτευχθεί.
Για τους Σουηδούς, το θέμα της οδικής ασφάλειας είναι ένα από τα πρωτεύοντα ζητήματα στην εθνική ατζέντα. Η προεργασία ξεκίνησε από το Σεπτέμβριο του 1967, όταν η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να μετατρέψει το δεξιοτίμονο σύστημα (τύπου Μ.Βρετανίας) σε αριστεροτίμονο, για να συνάδει με τα υπόλοιπα σκανδιναβικά κράτη και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά, με τα οποία –όπως ήταν φυσικό- είχαν εμπορικές και άλλες σχέσεις. Από τότε, οργανώθηκαν οι δημόσιοι οργανισμοί που εξειδικεύτηκαν στην οδική ασφάλεια και που παίζουν καθοριστική σημασία στη νομοθεσία και τις υποδομές για την αντιμετώπιση των τροχαίων δυστυχημάτων ––τα Υπουργεία στη Σουηδία είναι πολύ μικρά, της τάξης των 40 υπαλλήλων και τα θέματα τα χειρίζονται οι εξειδικευμένοι δημόσιοι οργανισμοί που με τις αποφάσεις τους «δεσμεύουν» τους Υπουργούς.
«Το νομικό σύστημα αντιμετώπιζε το θύμα του τροχαίου ως υποκείμενο του δυστυχήματος, σα να ήταν δηλαδή αποκλειστικά δική του η ευθύνη για αυτό που συνέβη. Το μοντέλο αυτό ήταν βασισμένο στον «τέλειο άνθρωπο», που ποτέ δε θα έκανε το λάθος και άρα μας οδηγούσε σε λάθος συμπεράσματα», μας εξήγησε ο Κλάες Τινγκβαλ, καθηγητής του Σουηδικού Οργανισμού Μεταφορών (Swedish Transport Administration), που είναι διάσημος παγκοσμίως για τις έρευνες και τις διαλέξεις του για τα τροχαία δυστυχήματα. «Αυτό άλλαξε το 1997 με το «Vision Zero». Ξεκινήσαμε να το «δουλεύουμε ήδη από το 1994. Σκεφτήκαμε ότι πρέπει να φτιάξουμε ένα σύστημα που να είναι «ανοιχτό» σε τυχόν λάθη, να μετασχηματίσουμε το οδηγητικό περιβάλλον ώστε τα δυστυχήματα που έτσι κι αλλιώς θα γίνουν να μην είναι τόσο σοβαρά, ώστε να θρηνούμε θύματα. Με απλά λόγια, το πρόγραμμα βασίζεται στη λογική ότι η ζωή και η υγεία είναι πιο σημαντικά από οτιδήποτε άλλο».
Στην μεγάλη σε έκταση και αραιοκατοικημένη χώρα, οι κίνδυνοι είναι πολλοί και διαφέρουν από την Ελλάδα: χιόνι, παγετός, ομίχλη και άλλα έντονα καιρικά φαινόμενα, καθώς και… τάρανδοι απασχολούν τις έρευνες των ειδικών επιστημόνων για την ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν αντιμετώπισαν προβλήματα από μέθη, διάσπαση προσοχής και υπερβολική ταχύτητα.
Για το λόγο αυτό, μείωσαν τα όρια ταχύτητας κατά 10 χιλιόμετρα: μέσα στην πόλη, το όριο σήμερα είναι 40 και στην εθνική 110. Επίσης, τα συχνά αλκοτέστ έχουν όριο τα 0,2 γραμμάρια οινοπνεύματος ανά λίτρο αίματος. Μάλιστα, σε επαγγελματικές κατηγορίες που σχετίζονται με το τιμόνι, όπως οδηγοί νταλίκας, ταξί και λεωφορείου, είναι υποχρεωτικό το ενσωματωμένο στο όχημα αλκοτέστ, το οποίο αν ανιχνεύσει παραπάνω αλκοόλ δεν επιτρέπει στο όχημα να ξεκινήσει. Επίσης, σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν 1000 κάμερες παρακολούθησης κυκλοφορίας, οι οποίες είναι ορατές και δουλεύουν εναλλάξ, ώστε να μην ξέρει ο οδηγός ποια ακριβώς καταγράφει και πότε. Βέβαια, σε αντίθεση με την Ελλάδα, στη Σουηδία η χρήση κινητών κατά την οδήγηση επιτρέπεται, ίσως γιατί οι μεγαλύτερες εταιρίες κινητής τηλεφωνίας είναι σκανδιναβικές (δεν είπα ότι είναι και η… τέλεια χώρα!) …
Το βασικότερο είναι ότι έχουν επενδύσει σε κάτι που διαπερνάει όλη τη λογική των ενεργειών του Vision Zero: την εκπαίδευση. Προγράμματα οδικής ασφάλειας πραγματοποιούνται στα σχολεία και οι επισκέψεις στους οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα είναι μέρος της πρακτικής…
«Υπάρχουν ήδη τομείς, στους οποίους έχουμε πετύχει, όπως βελτιώσεις σε δρόμους με κατασκευή νησίδων και άλλων μέτρων ασφαλείας, κάμερες παρακολούθησης κυκλοφορίας και μείωση ορίων ταχύτητας. Ωστόσο, μπορούμε να γίνουμε ακόμη καλύτεροι. Τα οχήματά μας πρέπει να είναι ασφαλέστερα και να βοηθούν τον οδηγό. Το επίπεδο της βελτίωσης μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω», δήλωσε η Υπουργός Υποδομών, κ.Ελμσέτερ-Σβερντ.
Πράγματι, στην ίδια λογική ασφαλέστερων οχημάτων κινούνται και οι σκανδιναβικές εταιρίες παραγωγής αυτοκινήτων, όπως η Volvo που έχει βάλει το δικό της όριο, ως το 2020 κανένα αυτοκίνητό της να μην εμπλακεί ή προκαλέσει θανατηφόρο ατύχημα. Δεκάδες, μπορεί και εκατοντάδες, πειράματα και μετρήσεις πραγματοποιούνται ήδη σε ολόκληρη τη Σουηδία γι’ αυτόν τον σκοπό.
Συνηθίζω να το λέω συχνά κι ακόμη πιο συχνά να το σκέφτομαι την ώρα που μπαίνω στο αυτοκίνητό μου: το ταξίδι στη Σουηδία μού άλλαξε τη ζωή ως προς τον τρόπο και τη λογική της οδήγησης. Είμαι σίγουρη ότι, δυνάμει, ίσως να μου ΣΩΣΕΙ και τη ζωή…
Μαρία Ψαρά
Κάποια παραπάνω στοιχεία: ΕΔΩ και: ΕΔΩ
