Στις 5 Ιουνίου, Παγκόσμια ημέρα Περιβάλλοντος ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκης παρουσίασε τις  βασικές αρχές του νομοσχεδίου για την ηλεκτροκίνηση σημειώνοντας: «Το πρόγραμμα που παρουσιάζουμε σήμερα δεν είναι απλά ένα πακέτο απόσυρσης οχημάτων. Είναι ένας νέος τρόπος λειτουργίας, μια πολιτική ενταγμένη στην πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης”.
Αναφερόμενος ιδιαίτερα στις επιδοτήσεις για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων σημείωσε ότι, το ποσό των 100 εκατ. Ευρώ έχει προϋπολογιστεί για αυτό το σκοπό για το 2020 και το 2021.  Με το ποσό αυτό θα επιδοτηθεί η αγορά περίπου 10.000 ηλεκτροκίνητων οχημάτων όλων των ειδών (ΙΧ, ταξί, ηλεκτρικά σκούτερ και ηλεκτρικά ποδήλατα).
Αν διατεθεί όλο το ποσό αναμένεται να αγοραστούν 1.700 ηλεκτρικά ΙΧ, 3.000 δίκυκλα, 1.000 καινούργια ταξί και 6.000 επαγγελματικά οχήματα.
Η επιδότηση  για τα ΙΧ φτάνει το 15% της τιμής προ φόρων με ανώτατο όριο τα 5.500 ευρώ + 500 ευρώ και για την αγορά φορτιστή. Για τα ηλεκτρικά σκούτερ το 20% της αξίας με ανώτατο όριο τα 800 ευρώ και για τα ηλεκτρικά ποδήλατα το 40% της αξίας με ανώτατο όριο τα 800 ευρώ. Αν η αγορά νέου οχήματος συνδυάζεται με την απόσυρση παλαιού ΙΧ ή μοτο, θα υπάρχει και μπόνους απόσυρσης, 1.000 ή 400 ευρώ αντίστοιχα. (Αναλυτικά: ΕΔΩ)
Αναρωτιέται κανείς, αποδεχόμενος για χάρη της συζήτησης, πως η ηλεκτροκίνηση είναι η λύση για τον δραστικό περιορισμό των ατμοσφαιρικών ρύπων πόσες δεκαετίες ή αιώνες θα χρειαστούν για να πετύχουμε αυτό το στόχο (αν στο μεταξύ το ανθρώπινο είδος εξακολουθεί να υφίσταται).
Μιλάμε για μια χώρα με υπερσυγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις, μια χώρα που έχει δύο πόλεις (Αθήνα & Θεσσαλονίκη ανάμεσα στις πιο πλούσιες σε ατμοσφαιρικούς ρύπους πόλεις της Ευρώπης.)
Σ αυτή τη χώρα λοιπόν ξεκινάει η λύση του προβλήματος με την επιδότηση της αγοράς 10.000 ηλεκτροκίνητων οχημάτων τα επόμενα δύο χρόνια, μερικά από τα οποία θα αντικαταστήσουν βενζινοκίνητα ή πετρελαιοκίνητα οχήματα.
Για ποια χώρα μιλάμε;
Το σενάριο φαντάζει καταπληκτικό για κάποιο που αγνοεί ή αποκρύβει τον αριθμό των μηχανοκίνητων οχημάτων που κυκλοφορούν σήμερα στη χώρα μας. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) το 2018 κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα οκτώ εκατομμύρια διακόσιες τριανταέξι χιλιάδες εξακοσιατριανταεπτά (8.236.637) μηχανοκίνητα οχήματα.
Αναμφίβολα δεν υπάρχει λογικός άνθρωπος σ αυτή τη χώρα (πολύ περισσότερο δημοσιογράφος) που να μην αναμένει έναν αισθητό περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αν απ αυτά τα πάνω από οκτώ εκατομμύρια οχήματα 10.000 αντικατασταθούν από ηλεκτροκίνητα….
Ας σημειώσουμε ότι σήμερα (ξεκινώντας από το 2014) στην Ελλάδα κυκλοφορούν συνολικά λιγότερα από 500 ηλεκτροκίνητα οχήματα, ενώ σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς  του ΔΕΔΔΗΕ ( ο οποίος βέβαια το 2014 προέβλεπε ότι το 2020 στην Ελλάδα θα κυκλοφορούν 20.000 ηλεκτροκίνητα οχήματα – ΕΔΩ ) στην προσεχή δεκαετία ο αριθμός των ηλεκτροκίνητων οχημάτων στη χώρα μας θα ανέλθει στα 350.000 (ΕΔΩ) θα αποτελούν δηλαδή το 2030 λιγότερο  από το 4% των μηχανοκίνητων οχημάτων…. (αυτό είναι το καλό σενάριο)
Η Ελλάδα το 2015 κατείχε την 4η χειρότερη θέση ανάμεσα σε 31 Ευρωπαϊκές χώρες με 137 θανάτους/100.000 κατοίκων οφειλόμενους στην Ατμοσφαιρική ρύπανση (Μέσος Ευρωπαϊκός όρος: 84.64).
Πιστεύει κανείς στ' αλήθεια πως η επιδότηση του ηλεκτρικού αυτοκινήτου όπως γίνετε και oι προβλεπόμενοι ρυθμοί ανάπτυξης του στην Ελλάδα θα επιδράσουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση; Σε βάθος δεκαετίας το 4% θα ανατρέψει την υφιστάμενη κατάσταση; (Για το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, συνολικά, θα επανέλθουμε σε επόμενο άρθρο).
Μάλλον ατυχής ή μόνο για αδιάβαστους ήταν η εξαγγελία των μέτρων για την ηλεκτροκίνηση την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος.
Και εν πάσει περιπτώσει οι ίδιες οι αυτοκινητοβιομηχανίες που κόπτονται ξανά για το περιβάλλον, (όπως όταν προωθούσαν την ….πετρελαιοκίνηση) και πιέζουν παντού για την επιδότηση των ηλεκτρικών οχημάτων γιατί δεν περιορίζουν την παραγωγή των συμβατικών οχημάτων τα οποία παράγουν αφειδώς, διαθέτουν σε ασύγκριτα χαμηλότερες τιμές και τα καταγγέλλουν ως ρυπογόνα;
Είναι προφανές πως το ζήτημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης θα συνεχίσει αν υφίσταται και να επιδεινώνεται όσο δεν ασχολούμαστε με τα πραγματικά αίτια της.
Ένα πολιτικό σύστημα που στραγγάλισε τον σιδηρόδρομο και τα μέσα σταθερής τροχιάς προς όφελος του αεροπλάνου και του αυτοκινήτου, των δυο κατ εξοχήν ρυπογόνων μέσων, στις μέρες μας για να είναι in πρέπει να δηλώνει και … πράσινο.
Φυσικά σε μια χώρα που έχει προσανατολιστεί μονομανιακά στον τουρισμό το αεροπλάνο αποτελεί ιερή υπόθεση. Το γεγονός βέβαια πως οι αεροπορικές μεταφορές παράγουν το 1/3 των ατμοσφαιρικών ρύπων εμείς θα το λύσουμε κι αυτό με …το ηλεκτρικό αυτοκίνητο.
Μια ριζική ανατροπή είναι αναγκαία
Όπως φάνηκε πολύ καθαρά στη διάρκεια της πανδημίας με την ελαχιστοποίηση των αεροπορικών και των οδικών – μηχανοκίνητων μετακινήσεων η κατάσταση που επικρατεί στην ατμόσφαιρα είναι αναστρέψιμη.
Ωστόσο η αναστροφή αυτή σε τίποτα δεν έχει να κάνει με τις εξαγγελίες επιδότησης της ηλεκτροκίνησης μια και καμιά αποτελεσματικότητα δεν θα έχουν σ αυτό το πεδίο.
Στην χώρα μας πληρώνουμε ένα τρομερό κόστος σε θανάτους από τροχαίους τραυματισμούς, από καρκίνους του πνεύμονα, αγγειακά εγκεφαλικά και καρδιακά νοσήματα οφειλόμενα στις τροχαίες συγκρούσεις  και στην ατμοσφαιρική ρύπανση, μαζί με τους θανάτους έχουμε ένα τρομερό αριθμό σοβαρών τραυματισμών, αναπηριών και χρόνιων παθήσεων.
Το αυτοκίνητο και το αεροπλάνο αποτελούν τους βασικούς δημιουργούς αυτού του αποτελέσματος. Χωρίς δραστικούς περιορισμούς της χρήσης τους και του αριθμού τους κανένα αποτέλεσμα δεν μπορεί να υπάρξει.
Αν και η ανάπτυξη αυτών των μέσων επιβλήθηκε από συνολικότερες πολιτικές επιλογές για τον τρόπο ανάπτυξης της χώρας δεν μπορούμε να εναποθέτουμε σε μια συνολική αλλαγή την έναρξη λύσης των προβλημάτων μας.
  • Η ανάπτυξη ενός εκτεταμένου –σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου στη χώρα είναι προϋπόθεση μιας τέτοιας προσπάθειας. Το ίδιο και η ανάπτυξη εκτεταμένων δικτύων μέσων σταθερής τροχιάς σε όλες τις μεγάλες πόλεις μαζί με ένα αξιόπιστο δίκτυο λεωφορείων (εδώ απουσιάζει η επιδότηση για την ηλεκτροκίνηση…)
  • Τα παραπάνω θα μπορούσαν να περιορίσουν δραστικά τη χρήση των ΙΧ αλλά και των αεροπλάνων και άρα να οδηγήσουν στην δραστική μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων.
  • Παράλληλα η προτεραιότητα στο περπάτημα και στην ποδηλασία με την δημιουργία και επιτήρηση ασφαλών δικτύων, πεζοδρομίων, πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων και ανασχεδιασμό της κυκλοφορίας προς όφελος των μη μηχανοκίνητων χρηστών θα αποτελέσει τη δεύτερη μεγάλη προϋπόθεση μιας πορείας προς την απορρύπανση.
Στην κατάσταση που έχουμε φτάσει δεν υπάρχουν θαύματα, ούτε έχουμε ανάγκη μάγων. Απαιτούνται σταθερές μακροπρόθεσμες πολιτικές που θα ανατρέψουν τα καταστροφικά για το περιβάλλον και τον άνθρωπο δεδομένα. Και η απεξάρτηση απ το αυτοκίνητο έχει κομβικό ρόλο σ αυτές.
Γιώργος Κουβίδης
ΥΓ. Η επιδότηση για την αγορά 1500 συνολικά ηλεκτρικών ποδηλάτων επιβεβαιώνει πως για τους αρμόδιους το ποδήλατο αφορά σε μια πολύ μικρή μειοψηφία (ιδιόρρυθμων; συλλεκτών;). Πολλά ερωτήματα θα μπορούσαν να τεθούν: Ηλεκτρικό ποδήλατο χωρίς δίκτυο Ποδηλατοδρόμων; Γιατί επιδοτείται το ηλεκτρικό ποδήλατο…. μήπως το συμβατικό είναι ρυπογόνο;
Αν πράγματι η πρόθεση ήταν να προωθηθεί η ποδηλασία μήπως η δωρεά ενός μεγάλου αριθμού συμβατικών (πιο υγιεινών και πολύ φθηνότερων ποδηλάτων) στους μαθητές και στους καθηγητές σε μια σειρά σχολείων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ασφαλών ποδηλατικών υποδομών γύρω από τα σχολεία τους ήταν πολύ αποτελεσματικότερη;
Δεν θέλει κόπο για να λύσουμε το  γρίφο: η μετονομασία των ίππων των ΙΧ σε «πράσινα άλογα» αποκαλύπτει ποιος επιδοτείται τελικά: η βιομηχανία και όχι ο χρήστης. Η μηχανή και όχι ο άνθρωπος. Η «παραγωγή» και όχι το περιβάλλον. Η «ανάπτυξη» και όχι η υγεία.