Γιατί η ταχύτητα βλάπτει τόσους πολλούς ανθρώπους;

Οι πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις με την αθέτηση της θέσπισης του ορίου ταχύτητας των 30 km/h στις κατοικημένες περιοχές (Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας 2030) και την εκπληκτική δήλωση του Υπουργού Μεταφορών Κ. Καραμανλή πως «εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο αύξησης του ορίου ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους καθώς σε αρκετές περιπτώσεις τα όρια είναι εξωφρενικά χαμηλά» μαρτυρούν πως η χώρα μας κινείται διαμετρικά αντίθετα από τις χώρες που υιοθετούν ολοκληρωμένες πολιτικές πρόληψης για τον περιορισμό των τροχαίων συγκρούσεων και των θυμάτων τους.

Η μη αναγνώριση ουσιαστικά της ταχύτητας σαν παράγοντα κινδύνου, αλλά αντίθετα η αντίληψη πως αυτή αποτελεί «δικαίωμα», είναι βέβαια πρωτοφανής, αποτελεί κλειδί για να κατανοήσουμε γιατί στη χώρα μας δεν περιορίζονται και δεν πρόκειται να περιοριστούν οι τροχαίες συγκρούσεις.

Δημοσιεύουμε εδώ ένα κείμενο που αναρτήθηκε το Νοέμβρη του 2021 με αφορμή την παγκόσμια ημέρα Μνήμης Θυμάτων τροχαίων στο δικτυακό τόπο, όχι κάποιας οργάνωσης θυμάτων, αλλά της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank). Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε δεκάδες άλλα παρόμοια, από τον ΠΟΥ, τον ΟΗΕ, τις Παγκόσμιες Διυπουργικές συναντήσεις, το Ευρωκοινοβούλιο και πολλούς άλλους. Αλλά για ποιο λόγο; Εκεί στο ΥΜΕ έχουν πιο αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης: τα διαφημιστικά φυλλάδια της Γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

………………………………………………………………………………………………………… 

Γιατί η ταχύτητα βλάπτει τόσους πολλούς ανθρώπους;

Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας –πάντα γρήγορα προς τα μπροστά, υπό πίεση και προσπαθώντας να πετύχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα σε ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αυτό αντικατοπτρίζεται σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένης της οδήγησης. Η ταχύτητα, ακόμη και «λίγο πάνω από» το όριο ταχύτητας, έχει γίνει μια συνηθισμένη πρακτική για ορισμένους, και αυτό καταγράφεται σε πολυάριθμες μελέτες.

Θα έπρεπε αυτό να είναι αποδεκτό όταν η ταχύτητα βλάπτει τόσους πολλούς ανθρώπους; Η απάντηση είναι όχι. Ας καταρρίψουμε μερικούς από τους πιο συνηθισμένους μύθους σχετικά με τις ταχύτητες οδήγησης:

Μύθος 1: Η ταχύτητα έχει πολύ μικρή επίπτωση στην οδική ασφάλεια. 

Η πραγματικότητα είναι ότι η υπερβολική ταχύτητα είναι η μεγαλύτερη αιτία θανάτου και σοβαρών τραυματισμών στους δρόμους μας. Μελέτες στο πεδίο δείχνουν ότι περίπου 650.000 άνθρωποι υπολογίζεται ότι πεθαίνουν ετησίως σε τροχαίες συγκρούσεις που περιλαμβάνουν υπερβολική ταχύτητα, πράγμα που σημαίνει ότι η ταχύτητα συμβάλλει στο 30%-50% των θανάτων από τροχαία, με υψηλότερο αντίκτυπο στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Η αυξημένη συχνότητα σύγκρουσης σε υψηλότερες ταχύτητες οφείλεται σε διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων το μειωμένο οπτικό πεδίο του οδηγού* και η αυξημένη απόσταση ακινητοποίησης του οχήματος**. Η σοβαρότητα των αποτελεσμάτων της σύγκρουσης αυξάνεται λόγω της μεγαλύτερης κινητικής ενέργειας της σύγκρουσης***. Και δεν φτάνουμε καν στις άλλες μεταβλητές που μπορούν να κάνουν πιο δύσκολη την ακινητοποίηση ενός αυτοκινήτου που τρέχει, όπως η ποιότητα των φρένων, το βάρος του οχήματος ή η κατάσταση του οδοστρώματος.

 Μύθος 2: Οι περισσότεροι οδηγοί πιστεύουν ότι η οδήγηση 1-2 km/h πάνω από το όριο ταχύτητας δεν θα έχει καμία επίπτωση στην ασφάλειά τους ή στην ασφάλεια των γύρω τους. Αλλά κάνουν λάθος. Μια μελέτη από τη  Νορβηγία δείχνει την επίπτωση της μείωσης της μέσης ταχύτητας κατά 1 km/h  και 2 km/h  στη σοβαρότητα των συγκρούσεων για δρόμους με διαφορετικές ταχύτητες αναφοράς.

 

 

 

 

 

 

 

Μύθος 3: Και αν η επόμενη ερώτηση που έρχεται στο μυαλό είναι «αλλά οι χαμηλότερες ταχύτητες δεν θα οδηγήσουν σε διαδρομές μεγαλύτερης διάρκειας;» Η απάντηση είναι απλή: όχι πραγματικά. Η αντίληψη μας είναι πως η εξοικονόμηση χρόνου είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που  πράγματι εξοικονομούμε: σύμφωνα με μια μελέτη της ΕΕ , χρειάζονται μόνο 40 επιπλέον δευτερόλεπτα για να διανύσεις 10 χιλιόμετρα οδηγώντας με 65 km/h  αντί για 70 km/h. Όταν περιλαμβάνονται παράγοντες όπως η στάση στα φανάρια ή η ανάγκη επιβράδυνσης για σοβαρές στροφές, οι επιπτώσεις στον πραγματικό χρόνο του ταξιδιού είναι συνήθως μικρότερες από ό,τι νομίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι.

 Μύθος 4: «Είμαι έμπειρος οδηγός, έτσι μπορώ να τρέχω και να παραμένω ασφαλής». Αυτό συνήθως τροφοδοτείται από τη λεγόμενη «προδιάθεση αυτοενίσχυσης» (self-enhancement bias). Για να το πούμε απλά – οι περισσότεροι οδηγοί θεωρούν ότι είναι καλύτεροι οδηγοί από τους άλλους, επομένως τα μηνύματα οδικής ασφάλειας δεν απευθύνονται σε αυτούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την ταχύτητα. Μάλλον, αυτά τα μηνύματα είναι για τους άλλους οδηγούς που είναι πολύ πιο επικίνδυνοι και εκτιθέμενοι σε κίνδυνο. Αλλά αυτοί, «φυσικά» δεν είμαι εγώ.

Μύθος 5: Πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι απρόθυμοι να λάβουν αποφάσεις σχετικά με την παροχή ασφαλέστερων, χαμηλότερων ορίων ταχύτητας, επειδή ανησυχούν ότι οι κοινότητες θα αντιταχθούν σε αυτές τις αλλαγές. Η πραγματικότητα είναι ότι οι κοινότητες επιθυμούν ένα ασφαλέστερο οδικό περιβάλλον με χαμηλότερες ταχύτητες. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την ESRA σε 35.000 ερωτηθέντες από 32 χώρες έδειξε ότι λιγότερο από το 20% των ερωτηθέντων θεώρησε ότι ήταν αποδεκτή η οδήγηση πιο γρήγορα από το όριο ταχύτητας (λιγότερο από 10% σε κατοικημένες περιοχές) και έως και το 90% των ερωτηθέντων πρότεινε πως οι νόμοι της κυκλοφορίας πρέπει να είναι αυστηρότεροι.

Η ταχύτητα βλάπτει τους ανθρώπους άσχημα, μερικούς χειρότερα από άλλους. Αλλά στο τέλος όλοι υποφέρουν. Έτσι, κάθε φορά που εσείς ή ο οδηγός δίπλα σας υπερβείτε το όριο ταχύτητας, σκεφτείτε απλώς δύο βασικά γεγονότα:

1.Ακόμη και μερικά επιπλέον km/h πάνω από το όριο ταχύτητας μπορεί να βλάψουν εσάς και τους γύρω σας

2.Η ταχύτητα δεν θα σας οδηγήσει απαραίτητα πιο γρήγορα στον προορισμό σας.

ΠΗΓΗ:  https://blogs.worldbank.org/transport/why-speed-hurting-so-many-people

15 Νοεμβρίου 2021

 Συγγραφείς  

Alina Florentina Burlacu Senior Transport Specialist with the Global Road Safety Facility (GRSF), managing the Bloomberg Initiative for Global Road Safety from the World Bank side

Blair Turner Senior Transport Specialist with the Global Road Safety Facility, the World Bank

Marisela Ponce de Leon Transport specialist with the Global Road Safety Facility, the World Bank

Σημειώσεις

*Το οπτικό πεδίο ενός ανθρώπου που κινείται περιορίζεται όσο η ταχύτητα αυξάνει. Αυτό αφορά ιδιαίτερα στην οριζόντια διάσταση με αποτέλεσμα ένας οδηγός που κινείται με μεγάλη ταχύτητα να μην αντιλαμβάνεται οπτικά ερεθίσματα δεξιά και αριστερά του.

**Η απόσταση ακινητοποίησης αυξάνει με την ταχύτητα. Ένα όχημα που κινείται με ταχύτητα 40km/h θα διανύσει 20 μέτρα για να ακινητοποιηθεί ενώ ένα όχημα που κινείται με 80km/h θα διανύσει 57 μέτρα. (με οδηγούς με τέλεια αντανακλαστικά, οχήματα με καλά ελαστικά και συστήματα πέδησης και ποιοτικό οδόστρωμα).

*** Η ταχύτητα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που προσδιορίζει την σφοδρότητα της σύγκρουσης. Ο τύπος που αφορά στην μεταβίβαση Κινητικής Ενέργειας σε μια σύγκρουση Ε=1/2m.V ²   (Ε= Ενέργεια, Μ= Μάζα, V= Ταχύτητα) δείχνει καθαρά γιατί μικρές διαφορές στην ταχύτητα προκαλούν μεγάλη διαφορά στη σφοδρότητα.