Έτσι σκοτώνουμε τους ποιητές στη χώρα μας

25/01/2012 ΑΠΌ ΜΑΝΏΛΗΣ ΑΝΔΡΙΩΤΆΚΗΣ

Είμαι πολύ λυπημένος. Έχω το ίδιο συναίσθημα πόνου κι αδικίας που έχω νιώσει δεκάδες φορές όταν έρχομαι κοντά, πολύ κοντά στο θάνατο. Κι αυτό δε συμβαίνει σπάνια, αφού τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με τα τροχαία εγκλήματα και την οδική ασφάλεια.

Σήμερα το βράδυ χάθηκε ένας ποιητής, ένας άνθρωπος που με ενέπνευσε και μ’ έκανε να αγαπήσω τον κινηματογράφο, να σκεφτώ ότι αυτή η τέχνη μπορεί να είναι και ποίηση και δοκίμιο και κείμενο. Σκοτώθηκε ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος στα 77 του χρόνια. Τον αφήσαμε με τα χίλια ζόρια και λόγω της επιμονής του να κάνει τις ταινίες του, τον τιμήσαμε με μισή καρδιά και τον σκοτώσαμε στην κρύα άσφαλτο, όπως σκοτώνουμε καθημερινά δεκάδες και χιλιάδες συμπολίτες μας. Αυτή είναι η μεγάλη ειρωνεία και η κυριολεξία του θανάτου ενός μεγάλου ποιητή: να χαθεί απ’ τον πιο εξοργιστικό και κοινότοπο λόγο, από ένα τροχαίο, στην άσφαλτο, ενώ γύριζε την τελευταία ταινία του, ενώ έγραφε το τελευταίο του ποίημα.

Ο Αγγελόπουλος ήταν ένας μεγάλος καλλιτέχνης, ένας μεγάλος δημιουργός, ένας μεγάλος σκηνοθέτης. Για τη γενιά μου ήταν ένας πατέρας. Ένας καλλιτέχνης με διεθνή αναγνώριση, με μεγάλο πείσμα, με δική του γλώσσα. Θυμάμαι την πρώτη του ταινία, ένα αριστούργημα, την Αναπαράσταση, ένα έργο της νεότητας, ώριμο και ποιητικό, ένα έργο που μόνο εκείνος θα μπορούσε να έχει φτιάξει. Θυμάμαι κι άλλες ταινίες του. Ταινίες ορόσημα που μιλούσαν για ιστορικά γεγονότα της χώρας μου, τα οποία σέρνουν μεγάλη ένταση, αλλά και ταινίες πιο προσωπικές, που μιλούν στοχαστικά στο νου και στην καρδιά των θεατών τους.

Ο Αγγελόπουλος ήταν ένας ποιητής των εικόνων. Αφηγήθηκε ιστορίες με εικόνες, λόγο και μουσική. Θυμάμαι το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού – είχα αγοράσει το soundtrack τηςΕλένης Καραϊνδρου και το άκουγα ξανά και ξανά. Εκείνο το βαλς που με ταξίδευε. Θυμάμαι όλες τις τελευταίες ταινίες του καθώς και το Βλέμμα του Οδυσσέα. Το Ταξίδι στα Κύθηρα με τη μορφή του Κατράκη.

Θυμάμαι καθηγητές στη σχολή κινηματογράφου να μας μιλούν για εκείνον και τηντελειομανία του, να ασχολείται με την επιμέλεια του κάθε κάδρου και της παραμικρής λεπτομέρειας μέσα σ’ αυτό. Θυμάμαι την εικόνα του να παραλαμβάνει το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Θυμάμαι τον ίδιο το Χάρβει Καϊτέλ να προχωρά στη Βουκουρεστίου, την εποχή που γυριζόταν Το βλέμμα του Οδυσσέα.

Ο Αγγελόπουλος αυτός ο ποιητής του κινηματογράφου έφυγε απ’ τη ζωή, χτυπημένος από μια μοτοσυκλέτα στη Δραπετσώνα ενώ γύριζε την τελευταία του ταινία. Είμαι θυμωμένος. Εξαιτίας του Αγγελόπουλου και μερικών άλλων σκηνοθετών έγινα σκηνοθέτης, και σήμερα αυτός ο άνθρωπος δεν υπάρχει εξαιτίας ενός τροχαίου. Πριν 2 χρόνια έκανα μια ταινία γιαπαράνομες διαφημιστικές πινακίδες πάνω στις οποίες σκοτώνονται άνθρωποι. Έκτοτε γνωρίζω συγγενείς δεκάδων θυμάτων τροχαίων. Μεγάλη ειρωνεία: ένας άνθρωπος που πάντα θαύμαζα να φεύγει έτσι άδοξα, άδικα και τραγικά.

Είμαι θυμωμένος γιατί στην χώρα μου είμαστε κτήνη, όπως λέει και μια φίλη. Δεν αποδίδουμε καμία αξία στη ζωή. Σκοτωνόμαστε στους δρόμους άδικα, σα σκυλιά, αλλάελάχιστοι κινητοποιούνται. Είμαστε όλοι δυνητικά θύματα και θύτες, αλλά ελάχιστοι το φωνάζουν αυτό. Μόνο άνθρωποι που είχαν νεκρό ή τραυματία στην οικογένειά τους, αλλά ακόμα κι αυτοί είναι λίγοι. Γράφω εν θερμώ γιατί ο Αγγελόπουλος, αυτός ο σπουδαίος ποιητής, ήταν ένα απ’ τα χιλιάδες θύματα που έχουμε κάθε χρόνο. Είμαστε, μαζί με τη Ρουμανία, πρώτοι σε νεκρούς και τραυματίες στην Ευρώπη. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι γι’ αυτό τον ακύρηχτο πόλεμο, γι’ αυτό τον εμφύλιο που παίζουμε καθημερινά στο δρόμο. Είμαστε όλοι υπεύθυνη γι’ αυτή την εκατόμβη. Χιλιάδες νεκροί και τραυματίες, αύριο μπορεί να είσαι εσύ, το παιδί σου, ο φίλος σου, οποιοσδήποτε. Ένα τεράστιο γιατί που δεν μπορεί να απαντηθεί παρά με έναν μεγάλο θυμό που φτάνει απότομα στο λαρύγγι μου. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι αλλά υπάρχουν και κάποιοι πιο υπεύθυνοι, που απλά δεν έχουν τη βούληση να γίνει η διαφορά. Και συνεχίζουμε να θρηνούμε χιλιάδες θύματα. Στην Ελλάδα έχουμε κολλήσει στο στάδιο του θρήνου. Και ξανά απ’ την αρχή, σαν να μας είναι αδύνατο ναμάθουμε απ’ τα λάθη μας.

Στη χώρα μου δεν έχουμε σε μεγάλη εκτίμηση τους ποιητές. Στα Μέσα και τις συγκεντρώσεις τα φώτα πέφτουν πάνω στα πιο χυδαία πρόσωπα, στους πολιτικάντηδες και στους καπάτσους. Οι συζητήσεις μας είναι όλες στραμμένες γύρω από χρήματα και κομματικές αντιπαραθέσεις. Σήμερα σκοτώθηκε άδικα ένας άνθρωπος στο δρόμο. Ένας ποιητής. Ένας άνθρωπος που μιλούσε στοχαστικά, που εμπνέονταν από ποιητές (κι όχι από διαφημίσεις). Καθημερινά σκοτώνονται πολλοί. Ούτε ένας δε δικαιολογείται. Κάθε μέρα σκοτώνονται κι άλλοι ποιητές, και υπάλληλοι, και επιχειρηματίες, και συνταξιούχοι, και εργάτες, και ηθοποιοί, και μουσικοί, και γραφίστες, και νοικοκυρές και μωρά παιδιά. Δεν ξέρω τι άλλο να πω. Από τι οικογένειες βγαίνουν όλοι αυτοι οι επιθετικοί κι ασυνείδητοι οδηγοί; Απ’ τις οικογένειές μας έτσι δεν είναι; Από τι οικογένειες βγαίνουμε όλοι εμείς οι αδιάφοροι; Απ’ τις οικογένειές μας έτσι δεν είναι;

Κάτι έχει πάει πολύ στραβά εδώ. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει ποιητήΘόδωρε Αγγελόπουλε, ας είναι γόνιμο το παράδειγμά σου στους νέους ποιητές και κυρίως: για να δράσουμε ενάντια στην τρομερή ανευθυνότητά μας, και στα τροχαία εγκλήματα. Αν η κοινωνία μας κι ο καθένας ξεχωριστά δεν κοιταχτούμε στον καθρέφτη να δούμε πόσο ουσιαστικά απολίτιστοι και κτηνώδεις είμαστε, δεν θα έχουμε καμία ελπίδα.