Σπεύδε βραδέως: Η ελληνική πολιτική αντιμετώπισης του τροχαίου τραύματος.

Εδώ και αρκετές δεκαετίες πολυάριθμες διεθνείς ιατρικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την σημασία της έγκαιρης αντιμετώπισης του τραυματία από εξειδικευμένα κέντρα. Η πιθανότητα να κρατηθεί στη ζωή ένας πολυτραυματίας μειώνεται δραματικά αν βρεθεί χωρίς αντιμετώπιση μετά την πρώτη ώρα απο το συμβάν.

Τα σύγχρονα συστήματα υγείας και το σύνολο των υπηρεσιών περίθαλψης, δεδομένου του ολοένα αυξανόμενου αριθμού τροχαίων συγκρούσεων σ ολόκληρο τον πλανήτη (σύμφωνα με τον Π.ΟΥ. το τροχαίο τραύμα αποτελεί σήμερα την όγδοη αιτία θανατου με προοπτικη να αποτελέσει στην 5η την δεκαετία του 2020) είναι οικοδομημένα με βάση αυτό το δεδομένο.

ΕΚΑΒ, Τμήματα Επειγόντων (ΤΕΠ), Προγράμματα Εφημεριών είναι προσαρμοσμένα με άλλοτε μεγαλύτερη και άλλοτε μικρότερη επιτυχία στο να ανταπεξέλθουν σ αυτό. Μαζί με τις δομές περίθαλψης και ένα σύνολο αλλων φορέων (Πυροσβεστική, Τροχαία κα) εμπλέκεται επίσης σ αυτή την προσπάθεια.

Αν και ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το ζήτημα των τροχαίων είναι βασικά ζήτημα ΠΡΌΛΗΨΗΣ και πως η αποτελεσματικότητα των υγειονομικών υπηρεσιών είναι έτσι κι αλλιώς περιορισμένη, δεδομένου ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που χάνουν την ζωή τους στο δρόμο την χάνουν στον τόπο του συμβάντος, είναι προφανές πως η λειτουργία των υπηρεσιών περίθαλψης θα πρέπει να είναι απόλυτα αποτελεσματική και σύμφωνη με τα σύγχρονα δεδομένα, ώστε να μη χάνεται κανεις άνθρωπος που θα μπορουσε να σωθεί.

Δυστυχώς αντικρίζοντας κανείς την ελληνική πραγατικότητα θα έλεγε πως μάλλον η χώρα κινείται σε παραδοχές περασμένων δεκαετιών αν όχι αιώνων σε σχέση με το ζήτημα του τροχαίου τραύματος. Δεν θέλουμε να υποτιμήσουμε τις προσπάθειες ανθρώπων και υπηρεσιών που δίνουν υπό αντίξοες συνθήκες την μάχη για την διάσωση τραυματιών, γεγονός ιδαίτερης αξίας μέσα στη γενική αδιαφορία και έλλειψη διάθεσης κεντρικού σχεδιασμού σε σχέση με το θέμα. Και θα πρέπει να τονίσουμε πως υπάρχουν ελληνικά νοσοκομεία που στη διεθνή βιβλιογραφία εμφανίζουν από τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο στην αντιμετώπιση βαρυτάτων τραυματισμών. Ούτε βέβαια θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στις σημερινές συνθήκες, απαξίωσης, λεηλασίας και διασυρμού του Δημόσιου τομέα Περίθαλψης αυτός παραμένει ο μοναδικός πυλώνας αντιμετώπισης του τροχαίου τραύματος.

Θεωρώντας λοιπόν όλα αυτά δεδομένα ας προσγειωθούμε ανώμαλα στην πραγματικότητα.

Σύμφωνα με την Απόφαση του  Εφετείου Αθηνων Αρ: 3987/2012  (β΄Τριμελές Πλημ/των), συνεδρίαση της 8^ης Απριλίου 2012  Προεδρεύουσα: Αικ. Ρέτσα, Εφέτες: Κατσιμίχας Κ., Αποστολάκης Μ. , Αντιεισαγγελέας Εφετών: Στεφανάτου Κ.,  για την υπόθεση του φόνου από παράνομη διαφημιστική πινακίδα του 25χρονου Γιάννη Σταυρουλάκη, το 2005, ο κατηγορούμενος για «ανθρωποκτονία από αμέλεια» εκπρόσωπος της διαφημιστικής εταιρείας αθωώθηκε γιατί ο:«Από τη στιγμή, που εξήλθε το αυτοκίνητο από το οδόστρωμα, που ήταν προορισμένο για την κίνηση του και για την έξοδο του αυτή δεν ευθύνεται για κανένα λόγο η διαφημιστική πινακίδα, η ύπαρξη κατασκευής, παράνομης ή όχι, εκτος του οδοστρώματος , επάνω στην οποία τελικά επήλθε με πρόσκρουση  του αυτοκινήτου το ζημιογόνο αποτέλεσμα δεν τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο με το επελθόν ατύχημα (π.ρ.βΑπ634/2009 Δ/κη 2011,389).  Επίσης δεν τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο η καθυστέρηση της απελευθέρωσης του οδηγού, λόγω του «εγκλωβισμού» του αυτοκινήτου στην πινακίδα και η γιαυτό  καθυστερημένη μεταφορά του στο νοσοκομείο…». Η απόφαση αυτή και μάλιστα από Εφετείο είναι ιδαίτερα σημαντική και αναμένεται να έχει πολλαπλές συνέπειες πέρα από την συγκεκριμμένη υπόθεση (κατ αρχας όλοι οι κατηγορουμενοι ότι καθυστέρησαν να παράσχουν φροντίδα σε τραυματία βρήκαν μια ανέλπιστη βάση υπεράπισης). Ο Γιάννης Σταυρουλάκης επέζησε της σύγκρουσης αλλά έμεινε εγκλωβισμένος για μιαμιση ώρα μέσα στο αυτοκίνητο λόγω του συμπλέγματος που είχε δημιουργηθεί ανάμεσα σ αυτό και στη σιδερένια κολώνα-βάση της πινακίδας. Απεγκλωβίστηκε και μεταφέρθηκε στον Ευαγγελισμό περίπου δύο ωρες μετά την σύγκρουση διατηρώντας τις αισθήσεις του και έχασε την ζωή του πέντε ώρες μετά το συμβάν μέσα στο χειρουργείο.

Η απόφαση του Εφετείου δεν προχωράει στο να μας διαφωτίσει και στο για πιο λογο έχασε τη ζωή του ο Γιάννης. Αρκείται μόνο να επισημάνει ότι «δεν τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο (με το θάνατο του)  η καθυστέρηση της απελευθέρωσης του οδηγού, λόγω του «εγκλωβισμού» του αυτοκινήτου στην πινακίδα και η γιαυτό  καθυστερημένη μεταφορά του στο νοσοκομείο…».

Στις 4-6 Δεκεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 3^ο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Επείγουσας Ιατρικής (ΕΕΕΙ– ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ). Διατυπώθηκαν εκεί και παλι επι τριήμερον με ένα καταναγκαστικό θα έλεγα τρόπο οι ιατρικές δοξασίες περί επείγοντος και της ανάγκης ταχύτατης αντιμετώπισης του. Είναι να απορεί κανείς πως για ένα ζήτημα που έχει λύση τελεσίδικα η Ελληνική Δικαιοσύνη μαζεύονται και συζητάνε γιατροί από όλοι την Ελλάδα και από το εξωτερικό από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία και από τις υπηρεσίες αμεσης βοήθειας. Δυό μήνες πρίν στο Ηράκλειο της Κρήτης το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας των ΤΕΙ σε συνεργασία με τις Ιατρικες σχολές της Παβία και του Αννόβερο διοργάνωσσε συνέδριο με  την ίδια οπτική και ευρύτερη θεματολογία με συμμετοχή πλήθους ελλήνων και ξένων επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων ( ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ).

«Ετυχε»  μέσα στο 2015 να ξαναβρεθώ σε δυο παρόμοιες συναντήσεις που συζητούσαν το ίδιο θέμα. Η μια στο Μαρόκο τον Μαρτιο στο Συνεδριο της παγκόσμιας Συμμαχίας για την Οδικη Ασφάλεια σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας με οργανωτή την Ιατρική σχολή  Johns Hopkins (USA) και η άλλη τον Σεπτέμβριο στις Βρυξέλλες στη Γενική Συνελευση της Ευρωπαικής Ομοσπονδίας Θυμάτων Τροχαίων (FEVR). Δυστυχώς απόψεις σαν αυτές που εξέφρασε η ελληνική Δικαιοσύνη δεν άκουσα πουθενά.

Αλλα το τραγικό είναι ότι ούτε στα συνέδρια που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα διατύπωσε κανείς παρόμοιες απόψεις. Ακούστηκαν όμως άλλα ενδιαφέροντα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμπληρωματικά της άποψης πως η καθυστεριμένη μεταφορα στο νοσοκομειο δεν εχει αιτιώδη σύνδεσμο με τον θάνατο τραυματία.

Ένα «θεματάκι» είναι το «πως» λειτουργεί στην Ελλάδα ο (πανευρωπαικός) αριθμός κλήσης επειγόντων 112. Ακούγοντας την ομιλία του εκπροσώπου όχι κάποιας πλούσιας χώρας του ευρωπαικού βορρά άλλα της Ρουμανίας, στο συνέδριο της ΕΕΕΙ, για το πώς το 112 αποτελεί εκεί  τον (μοναδικό) κοινό αριθμο κλήσης για κάθε είδους επείγοντα, για το πώς λειτουργεί το κοινο συντονιστικο κεντρο στο οποίο συμμετέχουν το ΕΚΑΒ, η Αστυνομία και η Πυροσβεστική στην ίδια αίθουσα του υπουργείου Εσωτερικών, για το πως δεν χάνουν ούτε δευτερόλεπτο μετά το συμβάν σκέφτηκα πως η δική μας κακοδαιμονία (ξεκινήσαμε την προσπάθει για το 112 μαζι με τις άλλες χώρες αλλα ακόμα και σήμερα δαθέτουμε το 166, το 199, το 100 και σαν να μην έφταναν αυτά προσθέσαμε και το 112 το οποίο οσονούπω αναβαθμίζεται με νέα οικονομικη συνδρομή) προφανώς και οφείλεται σε ιδεολογικούς λόγους.  Το «Σπεύδε βραδέως» είναι η ελληνική πολιτική πρόταση αντιμετώπισης του τροχαίου τραύματος. Η πρόταση βέβαια  θα ήταν απόλυτα σωστή αν απευθύνονταν στους οδηγούς των πάσης φύσεως μηχανοκίνητων οχημάτων που παραβιάζουν ασύστολα τα ήδη υψηλά όρια ταχύτητας. Από κάποια παρεξήγηση(;) όμως αυτή αποτελεί πρόταση προς τις υπηρεσίες περίθαλψης.

Αλήθεια πως αλλιώς να εξηγήσει κανείς το ότι επί οκτώ (8) χρόνια δεν ολοκληρώνεται ο διαγωνισμός προμήθειας εκατον ογδοντα έξη ασθενοφόρων (186) του ΕΚΑΒ, με τις γνωστές συνέπειες απ αυτή την κατάσταση, προμήθεια για την οποία ερίζουν η CITROEN και η MERCEDES. Οι θεωρίες συνωμοσίας που βλέπουν παντού οικονομικα συμφέροντα δεν μπορούν να αγγίξουν τους τόσους υπουργους Υγείας που πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια: έναν Αβραμόπουλο, μια Ξενογιαννακοπούλου, ένα Λοβέρδο, ένα Λυκουρέντζο, ένα Βορίδη, ένα Γεωργιάδη. Θα δούμε αν ο Α. Ξανθός θα κάνει κάτι μια και καθως λέγεται αν δεν ολοκληρωθει ο διαγωνισμός εντός του 2015 τα χρήματα που εχουν εγκριθεί από το 2007(!) θα επιστραφούν στην Ε.Ε.

Σπεύδε βραδέως: Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε απεριόριστα την παράθεση στοιχείων που συγκροτούν αυτήν την πολιτική. Δεν έχει νόημα. Απλά μόνο να επισημάνουμε πως αυτή η πολιτική έχει την μέγιστη κοινωνική συναίνεση. Ο πολίτης που καταλαμβάνει την ΛΕΑ (Λωρίδα Εκτακτης Ανάγκης…χά), ο πολίτης που διπλοπαρκάρει κλείνοντας ένα ρευμα κυκλοφορίας ή καταλαμβάνει το δημόσιο χώρο προς ίδιον όφελος εμποδίζοντας το ασθενοφόρο ή την πυροσβεστική να περάσει (ΕΔΩ) διαπνέεται από τις ίδιες ακριβώς αντιλήψεις με την Δικαιοσύνη και με τα Υπουργεία για τις αποφάσεις των οποίων συνήθως διαμαρτύρεται.

Σήμερα συμπληρώνονται τρία χρόνια από την μέρα που ο Διευθυντής του ΕΚΑΒ Κρήτης Δημήτρης Βουρβαχάκης και ο πρόεδρος των διασωστών Βαγγέλης Κελλαράκης έχασαν τη ζωή τους μετά από ένα τροχαίο έγκλημα μέσα στο ασθενοφόρο στο οποίο επέβαιναν.

‘Hταν από τους ανθρώπους που δεν έσπευδαν βραδέως. Και πλήρωσαν το τίμημα.

Γιώργος Κουβίδης