Επιπτώσεις μετά από τροχαία σύγκρουση

Τις περισσότερες φορές οι τροχαίες συγκρούσεις συνιστούν απειλή για τη σωματική ακεραιότητα και οι πιο  σοβαρές  συγκρούσεις οδηγούν εν γένει σε σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο. 

Τα άτομα που βιώνουν ένα σοβαρό τροχαίο συμβάν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν ψυχολογικά προβλήματα , ιδιαιτέρως μετά-τραυματικό στρες (ΔΜΤΣ) και κατάθλιψη. 

Τα ψυχολογικά προβλήματα μπορούν να προξενήσουν σημαντική ψυχική καταπόνηση ή διαταραχή στον κοινωνικό,

επαγγελματικό ή σε άλλους σημαντικούς τομείς της προσωπικής λειτουργίας και γενικά να υποχρεώσουν ένα άτομο να αλλάξει την καθημερινή του ζωή.

Διαταραχή Μετά- Τραυματικού στρες (ΔΜΤΣ)

Η διαταραχή μετά- τραυματικού στρες (ΔΜΤΣ) είναι η αγχώδης διαταραχή που μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν αν γίνουν μάρτυρες ή βιώσουν ένα επικίνδυνο συμβάν, όπως

 μια τροχαία  σύγκρουση. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από ΔΜΤΣ μπορεί να αισθάνονται αγχωμένοι ή φοβισμένοι ακόμα και όταν δεν είναι πλέον σε κίνδυνο.

Η ΔΜΤΣ μπορεί να πυροδοτηθεί σε οποιαδήποτε ηλικία κα να προκαλέσει πολλά συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να ομαδοποιηθούν σε 3 κατηγορίες:

( α ) συμπτώματα αναβίωσης (π.χ. αναδρομές στο παρελθόν-αναβίωση του τραύματος ξανά και ξανά, άσχημα όνειρα, τρομακτικές σκέψεις), 

(β) συμπτώματα αποφυγής (π.χ. αποφυγή τόπων, γεγονότων, ή αντικειμένων τα οποία υπενθυμίζουν την εμπειρία, συναισθηματικό μούδιασμα, αίσθημα ενοχής ή ανησυχίας, απώλεια του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που ήταν ευχάριστες στο παρελθόν, δυσκολία στην ανάμνηση του επικίνδυνου συμβάντος), 

γ) συμπτώματα υπερδιέγερσης (π.χ. επιρρέπεια στον αιφνιδιασμό ή στο αίσθημα έντασης, δυσκολία στον ύπνο και ξεσπάσματα θυμού).

Είναι φυσιολογικό να εμφανίζονται κάποια από αυτά τα συμπτώματα έπειτα από ένα επικίνδυνο συμβάν, όπως μια σοβαρή τροχαία σύγκρουση. 

Μερικές φορές οι άνθρωποι εμφανίζουν πολύ σοβαρά συμπτώματα που υποχωρούν μετά από λίγες εβδομάδες. Αυτό ονομάζεται στρες οξείας διαταραχής (ΣΟΔ).

 Όταν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από μερικές εβδομάδες και τείνουν να γίνουν ένα συνεχιζόμενο πρόβλημα, θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμπτώματα της ΔΜΤΣ.

Κατάθλιψη

Όπως και στην περίπτωση του ΣΟΔ και της ΔΜΤΣ, η εμπλοκή σε ένα τροχαίο συμβάν και οι επιπτώσεις στην υγεία των τραυματισθέντων θυμάτων θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια καταθλιπτική συμπεριφορά. 

Η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή

(ΜΚΔ) εμφανίζει υψηλό επιπολασμό μεταξύ των θυμάτων.

Υπάρχουν διάφορα εναλλακτικά μοντέλα σχετικά με την αιτιολογία της ΜΚΔ. 

Στην περίπτωση της εμπλοκής σε τροχαία σύγκρουση ένα περιβαλλοντικό μοντέλο ταιριάζει περισσότερο από ένα βιολογικό μοντέλο για να αιτιολογήσει την ΜΚΔ.

 Αυτό υποδηλώνει ότι οι καταθλιπτικές αντιδράσεις στις καταστασιακές μεταβλητές σχετίζονται με ένα συνδυασμό επίκτητων αντιδράσεων και γνωσιακών παραγόντων, συχνά στο πλαίσιο κληρονομικών και επίκτητων προδιαθέσεων έναντι συγκεκριμένων τρόπων σκέψης (Beck, 1972). 

Η εμπλοκή σε τροχαία σύγκρουση μπορεί να οδηγήσει σε αυτοεπικριτικές σκέψεις και απαισιοδοξία για το μέλλον που θεωρούνται ως κρίσιμα δεδομένα ως προς την ανάπτυξη ΜΚΔ. Αυτό ισχύει κυρίως για τα άτομα εκείνα που αισθάνονται πως φέρουν την υπαιτιότητα της σύγκρουσης.

Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών/DSM-IV (Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία. 1994), η εμφάνιση ενός Μείζονος Καταθλιπτικού Επεισοδίου συνεπάγεται την εκδήλωση τουλάχιστον πέντε από τα παρακάτω συμπτώματα εντός της ίδιας χρονικής περιόδου δύο εβδομάδων (που προκαλούν σημαντική καταπόνηση ή διαταραχή στις καθημερινές λειτουργίες: 

α) απώλεια του ενδιαφέροντος και της ευχαρίστησης στις συνήθεις δραστηριότητες

σχεδόν καθημερινά, 

β) απώλεια βάρους (απώλεια 5% εντός ενός μήνα), 

γ) αϋπνία/ υπερυπνία σχεδόν καθημερινά, 

δ) διέγερση ή επιβράδυνση σχεδόν καθημερινά, 

ε) κόπωση ή απώλεια ενεργητικότητας σχεδόν καθημερινά, στ) αίσθημα αναξιότητας ή

υπερβολικής ενοχής σχεδόν καθημερινά, 

ζ) μειωμένη γνωσιακή λειτουργία σχεδόν καθημερινά 

ζ) επαναλαμβανόμενος αυτοκτονικός ιδεασμός ή σκέψεις γύρω από το θάνατο. 

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε μερικά από τα πιο κοινά σημάδια της κατάθλιψης. 

Πάρα πολλά θύματα τροχαίων συγκρούσεων αγνοούν τα προειδοποιητικά σημάδια μέχρι να γίνει το πρώτο ξέσπασμα.

Θεραπεία ψυχολογικού τραύματος

Η θεραπεία των ψυχολογικών προβλημάτων σε επιζήσαντες τροχαίων συγκρούσεων μπορεί να είναι ιδιαιτέρως επωφελής, ιδιαίτερα εξαιτίας των περιορισμών στους οποίους υπόκεινται τα άτομα αυτά σε σχέση με τον τρόπο ζωής τους ως αποτέλεσμα των προβλημάτων αυτών. Ωστόσο, φαίνεται πως υπάρχουν επιμέρους παράγοντες οι οποίοι ενδεχομένως να επηρεάζουν την απόκριση στη θεραπεία και το γεγονός αυτό απαιτεί τη δημιουργία εναλλακτικών μοντέλων φροντίδας για τα άτομα εκείνα που δεν ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες. 

Μεταξύ των παραδοσιακών προσεγγίσεων σχετικά με τη θεραπεία του συναισθηματικού τραύματος είναι ηψυχοθεραπεία, η Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία 

- Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση συναισθηματικού τραύματος περιλαμβάνουν

θεραπείες μέσω λεκτικής επικοινωνίας, γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) - η σκόπιμη αλλαγή των σκέψεων και των πράξεων του ατόμου - και η συστηματική απευαισθητοποίηση ώστε να μειωθεί η αντίδραση σε ένα τραυματικό στρεσογόνο παράγοντα. 

Στις πιο σύγχρονες μορφές θεραπείας του συναισθηματικού τραύματος περιλαμβάνονται νέες, αποτελεσματικές μορφές ψυχοθεραπείας και σωματικές(σώμα) θεραπείες των οποίων η εστίαση και η εφαρμογή είναι στον ψυχολογικό και νευρολογικό παράγοντα και στηρίζονται σε έμφυτους ενστικτώδεις τρόπους αντιμετώπισης παρά σε φάρμακα. Ενώ η γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία δεν θεραπεύει τις σωματικές συνέπειες του τραύματος, μπορεί να είναι χρήσιμη όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μια θεραπεία βασισμένη στο σώμα, όπως είναι η σωματική εμπειρία ή η Απευαισθητοποίηση/ Επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών Κινήσεων (EMDR).

Διαδρομές φροντίδας έπειτα από το τροχαίο συμβάν

Οι τραυματισμοί που προκαλούνται από τροχαία συμβάντα, αντιμετωπίζονται

Στο σημείο του συμβάντος ή γίνεται μεταφορά του τραυματία στο νοσοκομείο αν είναι σε σοβαρή κατάσταση. Πολλοί δεν γνωρίζουν τι είδους φροντίδα παρέχεται ή είναι διαθέσιμη για τους τραυματίες στα διάφορα στάδια της ανάρρωσης και αυτό προκαλεί δυσχέρεια τόσο στον περιθάλποντα όσο και στον περιθαλπόμενο. 

Συχνά, από άγνοια, οι άνθρωποι δεν κάνουν χρήση των υπηρεσιών που προσφέρονται από το σύστημα υγείας και οι οποίες θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες τους. 

Τι συμβαίνει έπειτα από το τροχαίο συμβάν

Κατ 'αρχάς το ιατρικό προσωπικό στον τόπο του συμβάντος θα αξιολογήσει την κλινική σας κατάσταση και θα προσπαθήσει να τη σταθεροποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο. Το ασθενοφόρο θα σας μεταφέρει στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

 Είναι πολύ σημαντικό για το νοσοκομείο να έχει στη διάθεσή του όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες ώστε να λάβει τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις σχετικά με τη θεραπεία που θα ακολουθηθεί. 

Οι πάροχοι της ιατρικής φροντίδας πρέπει να είναι ενήμεροι σχετικά με ενδεχόμενες αλλεργίες, την ομάδα αίματος σας, περιορισμούς που ενδεχομένως η θρησκεία σας να επιβάλλει στη θεραπεία και

ειδικές ιατρικές συσκευές που ενδεχομένως χρησιμοποιείτε όπως βηματοδότες. 

Καλό λοιπόν θα ήταν να έχετε επικαιροποιήσει το ιατρικό σας ιστορικό και να είναι εύκολα προσβάσιμο στα μέλη της οικογένειάς σας σε περίπτωση επείγουσας εισαγωγής σας σε νοσοκομείο. Ενδεχομένως να χρειαστεί να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση και αν η κατάσταση σας είναι κρίσιμη ίσως χρειαστεί να παραμείνετε στη ΜΕΘ για αρκετές ημέρες. 

Μόλις η κατάστασή σας σταθεροποιηθεί μπορεί να μεταφερθείτε σε ορθοπεδική ή νευροχειρουργική κλινική για συνέχιση της θεραπείας και παρακολούθηση, ανάλογα με την περιοχή του σώματος και τις λειτουργίες που θα έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τον τραυματισμό. Μια διεπιστημονική ομάδα από πάροχους υγειονομικής περίθαλψης (Διασυνδετική Ιατρική), θα αξιολογήσει την κατάστασή σας και θα αποφασίσει αν θα λάβετε εξιτήριο ή θα παραπεμφθείτε για περαιτέρω θεραπεία. 

Μπορείτε να επιστρέψετε στο σπίτι σας μόλις ο(οι) γιατρός(-οι) σας θεωρήσουν πως είστε καλά. Το προσωπικό που σας φροντίζει θα σχεδιάσει την επιστροφή στο σπίτι σας και αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ραντεβού για μελλοντική παρακολούθηση στα εξωτερικά ιατρεία, φάρμακα και συνταγές, διαδικασίες για υπηρεσίες υποστήριξης της κοινότητας και εξοπλισμό που θα πρέπει να έχετε στο

σπίτι σας.Ο γιατρός σας θα σας μιλήσει για την αποθεραπεία σας. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε τι θα πρέπει να κάνετε κατά την αποθεραπεία. Κατά την παραμονή σας στο νοσοκομείο, μπορείτε επίσης να μιλήσετε με το προσωπικό του Τμήματος Κοινωνικής Υπηρεσίας για να σας ενημερώσει σχετικά με την υποστήριξη πουμπορείτε να λάβετε εντός της κοινότητας. 

Μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες ή μήνες για να αναρρώσετε πλήρως από έναν τραυματισμό ή μια χειρουργική επέμβαση. Η οικεία δημοτική κοινωνική υπηρεσία θα σας παρέχει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, οι οποίες συνήθως συντονίζονται από Κοινωνικό Λειτουργό. 

Ενδεχομένως να σαςπαραπέμψουν σε άλλες υπηρεσίες υποστήριξης, όπως τα προγράμματα «Βοήθεια στο σπίτι», για να σας προσφέρουν κατ’ οίκον βοήθεια στην ψυχοκοινωνική σας

αποκατάσταση και στις διάφορες ανάγκες που ίσως έχετε στο σπίτι. 

Υπάρχουν επίσης κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας για να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε την

ψυχολογική καταπόνηση που προκαλείται από τον τραυματισμό. 

Υπάρχουν επίσης εντός τις κοινότητας ομάδες υποστήριξης από επιζώντες τροχαίων συγκρούσεων,

μέλη οικογένειας και φίλους που ασχολούνται με τις τροχαίες συγκρούσεις. 

Μπορούν να σας ενθαρρύνουν, να σας κάνουν να αισθανθείτε μέλη μιας κοινότητας και να σας

διδάξουν νέες μορφές αντιμετώπισης. 

Ένας γενικός ιατρός στο κέντρο υγείας της περιοχής σας θα μπορούσε να αναλάβει την παρακολούθηση της φυσικής σας κατάστασης σε συνεργασία με το γιατρό του νοσοκομείου σας.